سرگیجه (Vertigo) یکی از معضلات شایع پزشکی است که در بسیاری از موارد دلیل مشخصی ندارد، علت‌های احتمالی سرگیجه عبارتند از: کم‌آبی بدن، هیپوگلیسمی و شرایط عصبی. به طور کلی تغییر سبک زندگی و داروها از رایج‌ترین درمان‌ها برای این عارضه هستند. در ادامه به بررسی جامع این عارضه و علت‌ها، علائم و درمان آن می‌پردازیم.
سرگیجه (Vertigo) چیست؟
سرگیجه یا Vertigo، احساس سبکی سر، پژمردگی یا عدم تعادل است، این اختلال به اندام‌های حسی، به ویژه چشم‌ها و گوش‌ها مرتبط است، بنابراین گاهی اوقات ممکن است باعث غش شود. این عارضه به خودی خود یک بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای از اختلالات مختلف است. این عارضه بسیار شایع است، به طور کلی جای نگرانی ندارد، اما اگر دوره‌های مکرر سرگیجه را بدون دلیل واضح یا برای مدت طولانی تجربه می‌کنید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
انواع مختلف سرگیجه
این اختلال معمولا دارای دو نوع دسته بندی اصلی است:
- محیطی: وقتی علت سرگیجه شدید ناشی از مشکلی در گوش داخلی باشد، حالت دوران چرخشی اتفاق می‌افتد.
- مرکزی: این مشکل زمانی بروز پیدا می‌کند که مشکلی در مغز به خصوص مخچه همچون عفونت، تومور مغزی، آسیب مغزی تروماتیک یا سکته وجود داشته باشد.
علائم سرگیجه
این عارضه معمولا به تنهایی یک بیماری محسوب نمی‌شود، بلکه نشانه‌ای از شرایط خاص در بدن است، به طور کلی سرگیجه با علائم زیر همراه خواهد بود:
- حالت تهوع و استفراغ
- عدم تعادل
- وزوز گوش
- سردرد
- حرکات غیرقابل کنترل چشم به سمت دیگر (Nystagmus)
- احساس پری در گوش
افرادی که مبتلا به این عارضه هستند ممکن است احساسات مختلفی را تجربه کنند، از جمله:
- بی ثباتی
- از دست دادن تعادل
- حس کاذب چرخیدن
- سبکی سر یا ضعف
- احساس شناور بودن
گاهی اوقات سرگیجه با حالت تهوع، استفراغ یا غش همراه است، اگر این علائم را برای مدت طولانی دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
همچنین در صورت بروز ناگهانی سرگیجه همراه با موراد زیر فورا به پزشک اطلاع دهید:
- تب بالا
- سردرد
- سفتی گردن
- تاری دید
- استفراغ مداوم
- مشکل در صحبت کردن
- تپش قلب یا ضربان قلب پایین
- درد قفسه سینه
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن
- از دست دادن هوشیاری
- از دست دادن شنوایی
- وزوز گوش
این علائم می‌تواند نشان دهنده یک مشکل جدی سلامتی باشد، بنابراین مهم است که در اسرع وقت به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
علت بروز سرگیجه؛ ۹ علت بروز سرگیجه شدید و ناگهانی
- کمبود ویتامین
کمبود برخی ویتامین‌ها در بدن، می‌تواند باعث بروز سرگیجه در افراد شود. برای مثال کمبود ویتامین B12 در بسیاری از موارد، باعث ایجاد سرگیجه و حالت تهوع می‌شود؛ تشخیص کمبود ویتامین بر عهده پزشک است و نباید به صورت سر خود، ویتامین‌ها را به برنامه غذایی اضافه کرد، زیرا همان‌طور که کمبود ویتامین عوارض زیادی دارد، مصرف بیش از حد آن‌ها هم گاها عوارض بسیار بدی را برای بدن ایجاد می‌کند.
- بیماری‌های قلبی و عروقی
بعضی از مشکلات مربوط به قلب، گاهی با سرگیجه ظاهر می‌شوند، به خاطر کم شدن خون رسانی به مغز، فرد دچار احساس گیجی و منگی می‌شود. این افراد وقتی یک حرکت سریع انجام می‌دهند یا به یک‌باره از حالت خوابیده به حالت نشسته تغییر وضعیت می‌دهند، دچار اختلال ناگهانی می‌شوند. باید توجه داشته باشید که این یکی از دلایل سرگیجه است و قطعا هر سرگیجه‌ای نشانه مشکل قلبی نیست.
بیشتر بخوانید: بیماری قلبی؛ ۷ روش مهم برای تشخیص آن
- عوارض داروهای مختلف
گاهی ممکن است عوارض برخی از داروها، باعث ایجاد این اختلال در بعضی از افراد شود، اگر اطلاعات دارویی را که مصرف می‌کنید را بررسی کنید، متوجه دلیل بیماری خود می‌شود، در این صورت نباید خودسرانه مصرف دارو را متوقف کنید، حتما شرایط خود را با پزشک خود در میان بگذارید و طبق توصیه پزشک عمل کنید.
- بیماری منیر (Menier)
تجمع مایعات در گوش داخلی ناشی از بیماری منیر علت حملات سرگیجه است، بیماری منیر گوش داخلی را درگیر خود می‌کند، علاوه بر سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ، وزوز گوش و کم شدن شنوایی نیز از علائم دیگر این بیماری است.
- لابیرنتیت (Labyrinthitis)
گوش داخلی یا لابیرنت دارای عصب دهلیزی که وظیفه انتقال اطلاعات مربوط به صدا، حرکت سر و موقعیت آن را به مغز بر عهده دارد، در صورتی که گوش داخلی بر اثر عفونت ملتهب شود به آن لابیرنتیت می‌گویند. علائم این بیماری عبارتند از: سردرد، وزوز گوش، تغییرات بینایی و کاهش شنوایی.
- میگرن (Migraines)
میگرن یک سردرد شدید و نبض‌دار است که معمولا در قسمت جلوی سر یا یک طرف سر احساس می‌شود، افراد مبتلا به میگرن در کنار حساسیت شدید به نور و صدا، از سرگیجه و احساس خالی بودن در سر رنج شکایت دارند.
- کم آبی بدن
کم آبی بدن یکی از دلایل ایجاد این عارضه در افراد مختلف است، کم آب شدن بدن باعث کاهش فشار خون می‌شود که همین موضوع از دلایل ایجاد سرگیجه، غش و تهوع است.
- فشار خون پایین
افرادی که دچار فشار خون پایین هستند، هنگام افت فشار، سرگیجه می‌گیرند، همچنین به همراه این اختلال، ممکن است علائمی مانند حالت تهوع، رنگ پریدگی، تاری دید و کم شدن تمرکز را در خود مشاهده کنند. به طور کلی عوامل بسیاری مانند، عوارض برخی از داروها، مشکلات قلبی، کمبود ویتامین و جراحت می‌توانند باعث افت فشار خون در افراد شوند.
بیشتر بخوانید: فشار خون چیست؟ علائم و دلایل + بهترین روش‌های درمان
- افت قند خون
بدن ما در طول روز برای تامین انرژی مورد نیاز خود، به مقدار مشخصی قند نیاز دارد، اگر این میزان قند به مقدار کافی تامین نشود، میزان قند خون افت می‌کند و اولین نشانه آن ایجاد سرگیجه است، این نشانه همراه با خستگی، لرزش دست و پا، تعریق زیاد، احساس ضعف و بی قراری است. عواملی بسیاری مانند غذا نخوردن به مدت طولانی، کم کردن میزان قند در برنامه غذایی و مصرف زیاد الکل ممکن است باعث افت قند خون در افراد شوند.
۱۰ نکته برای مدیریت سرگیجه
اگر حملات مکرر سرگیجه دارید، نکات زیر را انجام دهید:
- هنگامی که احساس این اختلال را کردید بلافاصله بنشینید یا دراز بکشید و استراحت کنید تا این حالت برطرف شود؛ این می‌تواند باعث از دست دادن تعادل شما شود که ممکن است منجر به زمین خوردن و آسیب جدی شود.
- همیشه هنگام بالا و پایین رفتن از پله‌ها و نرده‌های دستی استفاده کنید.
- از جابجایی یا تغییر موقعیت ناگهانی خودداری کنید.
- از نوشیدن کافئین، الکل و تنباکو خودداری کنید، استفاده از این مواد ممکن است باعث ایجاد سرگیجه یا تشدید آن شود.
- آب فراوان بنوشید و خواب کافی داشته باشید، دوری از موقعیت‌های استرس‌زا نیز می‌تواند مفید باشد.
- فعالیت‌هایی را امتحان کنید که می‌توانند به بهبود تعادل شما کمک کنند، مانند یوگا و تای چی.
- اگر اغلب بدون هشدار این عارضه را دارید، از رانندگی با ماشین یا کار با ماشین آلات سنگین خودداری کنید.
- اگر سرگیجه شما ناشی از گرمازدگی یا کم آبی بدن است، در جای خنک استراحت کنید و آب فراوان بنوشید.
- اگر مشکوک هستید که دارویی باعث سرگیجه شما شده است، با پزشک خود در مورد کاهش دوز یا تغییر دارو به داروی دیگری صحبت کنید.
- اگر همراه با این عارضه حالت تهوع دارید، از داروهای OTC مانند (Antivert, Bonine) استفاده کنید، این داروها ممکن است باعث خواب آلودگی شوند، بنابراین در مواقعی که نیاز به فعالیت و انجام کاری دارید، از آن‌ها استفاده نکنید.
اگر در مورد شدت و علائم سرگیجه خود نگران هستید، همین حالا می‌توانید از بهترین پزشک نیتروطب به صورت آنلاین، تلفنی، تصویری و یا متنی مشاوره بگیرید و طبق توصیه پزشک عمل کنید.
بیشتر بخوانید: تومور مغزی چیست؟ علائم، تشخیص و راه‌های درمان آن
سخن پایانی
سرگیجه یا Vertigo حالت چرخش دورانی سر است، همچنین این اختلال را می‌توان این گونه توصیف کرد که گویا فرد در حال حرکت است یا همه چیز به دور او می‌چرخد. اگر شما هم علائم ان را دارید و این علائم در شما به صورت مکرر ظاهر می‌شوند و برطرف نمی‌شود، باید با پزشک متخصص مغز و اعصاب یا پزشک متخصص گوش، حلق و بینی صحبت کنید، برای دریافت سریع‌ترین راهنمایی و برطرف کردن نگرانی خود می‌توانید از مشاوره تلفنی بهترین پزشک نیتروطب استفاده کنید.
