شیمی درمانی (Chemotherapy)، روشی است برای مبارزه و از بین بردن سلول‌های سرطانی و جلوگیری از رشد سریع سلول‌ها به کمک داروهای شیمیایی؛ همچنین این نوع درمان یکی از روش‌های قدیمی برای درمان انواع سرطان می‌باشد، انکولوژیست‌ها (متخصصان سرطان) این ابزار را همراه با روش‌های دیگر درمانی به کار می‌گیرند تا از رشد غده‌های بدخیم جلوگیری کنند، نوع و چگونگی ترکیب این روش‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد که بعضی از آن‌ها عبارتند از:
- نوع سرطان
- وضعیت کلی سلامت بیمار
- درمان‌های قبلی بیمار برای سرطان
- محل قرارگیری توده و تومور سرطانی
- ترجیح بیمار
بیشتر بخوانید: بیماری سرطان؛ صفر تا ۱۰۰ نشانه ها، پیشگیری و درمان
قبل از شروع درمان، انجام یک‌سری آزمایشات ضروری است تا مشخص شود که شما برای انجام این درمان به اندازه کافی سالم هستید یا خیر، این آزمایشات شامل معاینه قلب و آزمایش خون برای تعیین سلامت کبد شما می‌باشد؛ همچنین این آزمایش‌ها می‌توانند در تصمیم‌گیری نوع درمان به پزشک شما کمک کند. همچنین ممکن است پزشک توصیه کند که قبل از شروع دوره درمانی به دندان‌پزشک مراجعه کنید، از آنجایی که شیمی درمانی بر توانایی بدن شما برای بهبود بیماری تاثیر می‌گذارد، هر گونه عفونت در لثه یا دندان شما می‌تواند در سراسر بدن پخش شود،
وقتی که شیمی درمانی شروع می‌شود، فرآیند پاسخ‌دهی بیمار به درمان نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ یکی از مهم‌ترین مواردی که تعیین می‌کند، دوره‌های درمانی ادامه پیدا کنند یا خیر، پاسخ بیمار به روند درمان است، برای همین همیشه بعد از انجام شیمی درمانی، بررسی‌هایی انجام می‌شود.
شیمی درمانی چگونه انجام می‌شود؟
روش این درمان به دو صورت تزریقی و استفاده از قرص است؛ در درمان سرطان به روش استفاده از قرص، پزشک با توجه به سطح بیماری، داروی مخصوصی را تجویز می‌کند که این داروها از رشد و تکثیر سلول‌ها در بدن جلوگیری می‌کنند، لیست داروها و نوع آن‌ها بستگی به نظر پزشک دارد که پزشک با توجه به شرایط بیمار، لیست قرص‌ها را تجویز می‌کند.
شیمی درمانی می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود که پزشک شما بهترین نوع آن را برای شما توصیه می‌کند، اغلب از این درمان در ترکیب با سایر روش‌های درمانی مثل جراحی، پرتودرمانی یا هورمون استفاده می‌شود، البته ممکن است که بعد از انجام جراحی‌ها پزشک چند جلسه شیمی درمانی به بیمار توصیه کند، استفاده از درمان ترکیبی به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع سرطان
- درمان‌های قبلی سرطانی که داشته‌اید
- محل سلول‌های سرطانی در بدن
- ترجیحات درمانی شما
- سلامت بدن
در روش پرتودرمانی به جای دارو، اشعه ایکس یا پروتون‌هایی برای از بین بردن سلول‌ها به کار گرفته می‌شود، در این روش پرتوهای تابشی باعث می‌شوند تا سلول‌های سرطانی کوچک شده یا به صورت کامل از بین بروند.
شیمی درمانی چند درصد جواب میده؟
در چهارمین کنگره بین المللی سالانه انجمن رادیوتراپی آنکولوژی ایران، اعلام شده است که درصد موفقیت شیمی درمانی به‌طور میانگین در سرطان‌های مختلف به ۱۰ درصد می‌رسد، این میزان برای جراحی ۴۰ درصد و برای رادیوتراپی ۳۰ درصد لحاظ شده است.
البته درصد موفقیت این عمل در افراد با خصوصیات جسمی مختلف ماننند سن، نوع بیماری، میزان گسترش و سلامت عمومی بدن عواملی هستند که بر میزان موفقیت درمان تاثیرگذار می‌باشند؛ بنابراین درصد موفقیت شیمی درمانی در درمان انواع سرطان گاهی می‌تواند بسیار بالا و گاهی نیز کم باشد.
عوامل مختلفی هستند که تعیین کننده میزان اثرگذاری و موفقیت شیمی درمانی می‌باشند، برای مثال خصوصیات جسمی افراد مانند سن، نوع بیماری، میزان پیشرفت، گسترش و سلامت عمومی بدن عواملی هستند که بر میزان موفقیت درمان تاثیرگذار می‌باشند، بنابراین درصد موفقیت شیمی درمانی در درمان انواع سرطان گاهی می‌تواند بسیار بالا و گاهی کم باشد، به همین دلیل مرحله‌ای که سرطان در آن قرار دارد و میزان گسترش بیماری، از عواملی هستند که درصد موفقیت این درمان را تعیین می‌کنند.
عوارض شیمی درمانی از جلسه چندم شروع میشه؟
عوارض و مشکلات ناشی از انجام شیمی درمانی می‌تواند در عرض چند ساعت بعد از شروع درمان، آغاز شود؛ این عوارض در بیشتر بیماران با حالت تهوع و استفراغ حدود یک هفته بعد بروز پیدا کرده است که به آن استفراغ تاخیری می‌گویند.
شیمی درمانی چند جلسه است؟
تعداد جلسه‌های این درمان بستگی به نظر پزشک شما دارد، پزشک با توجه به سن، نوع سرطان و میزان پیشرفت آن در بدن بیمار تصمیم می‌گیرد که روند درمان در بیمار باید چند جلسه طول بکشد، به‌طور کلی بیمار چندین جلسه درمانی خواهد داشت که معمولا در طی چند ماه پخش می‌شود.
عوارض جانبی احتمالی
در صورتی که سرطان به صورت موضعی باشد، درمان‌های دیگری نظیر پرتودرمانی می‌توانند موثرتر و سریع‌تر از شیمی درمانی واقع شوند، همچنین این نوع درمان عوارض کم‌تری نیز خواهند داشت، اما در صورتی که بیماری پخش شده و در نقاط مختلفی از بدن تکثیر شده باشد، نمی‌توان به درمان‌های موضعی اکتفا کرد، در حال حاضر شیمی درمانی بهترین روشی است که می‌تواند سلول‌های سرطانی را از سراسر بدن پیدا کرده و از بین ببرد.
داروهایی که برای این درمان استفاده می‌شوند مانند همه داروهای دیگر ممکن است عوارضی برای بدن داشته باشند، البته عوارض آن در همه بیماران به یک شکل نیست، این نوع عوارض در بعضی بیماران می‌تواند خطرناک‌تر باشند، به گفته پزشکان اگر مراحل درمانی از همان ابتدای شروع بیماری انجام شود، ممکن است تحمل فرد برای عوارض حاصل از آن راحت‌تر شده و روند درمان نیز سریع‌تر طی شود.
سلول‌های نواحی زیر می‌توانند تحت تاثیر شیمی درمانی قرار بگیرند:
- پوست
- خون
- مو
- پوشش مجاری روده
بیشتر بخوانید: صفر تا ۱۰۰ پوست های گوناگون و اصول مراقبت از آن ها
به همین دلیل، عوارض جانبی شیمی درمانی عبارتند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- یبوست
- ریزش مو (ریزش مو در هر قسمتی از بدن می‌تواند اتفاق بیفتد)
- اختلالات شنوایی
- افزایش خطر ابتلا به عفونت
- پوست خشک، دردناک یا خارش
- کم‌خونی
- خستگی مفرط و بیش از حد
- از دست دادن اشتها
- کاهش پلاکت خون در بدن
- مشکلات باروری
- اختلالات گوارشی
- از دست دادن حافظه کوتاه مدت در بعضی بیماران
بسیاری از این عوارض جانبی قابل پیشگیری یا درمان هستند که حتی اگر ادامه داشتند نیز جای نگرانی ندارد، زیرا بعد از تمام شدن و پایان درمان برطرف خواهند شد.
سخن پایانی
بسیاری از بیماران تا نام شیمی درمانی می‌آید به ترس و وحشت می‌افتند و وقتی که پزشک این نوع درمان را به آن‌ها پیشنهاد می‌دهد دچار استرس و اضطراب زیادی می‌شوند؛ باید بدانید که داشتن روحیه قوی می‌تواند در روند درمان شما تاثیر بسیار مثبتی بگذارد، بنابراین باید سعی کنید که از استرس و افکار منفی دوری کنید و با فکر کردن به نکته‌های مثبت روند درمان خود را شروع کنید؛ برای مثال صحبت کردن با خانواده یا دوست در مورد آنچه که مادام به آن فکر می‌کنید می‌تواند به شما کمک کند که خوش‌بین بمانید، همچنین می‌تواند به آرام کردن ترسی که ممکن است در مورد روند درمانی داشته باشید کمک کند.
اگر در محله انجام شیمی درمانی هستید یا می‌خواهید درمان را شروع کنید و صحبت کردن با افراد نزدیک زندگی‌تان برای شما سخت است، می‌توانید همین حالا با بهترین مشاور سایت ما به‌طور آنلاین مشاوره بگیرید، همچنین صحبت با یک مشاور در این زمینه می‌تواند به بالا بردن روحیه شما در این شرایط کمک زیادی کند.
از آنجایی که شیمی درمانی یک درمان جدی برای یک بیماری جدی می‌باشد، مهم است که قبل از شروع درمان برنامه‌ریزی کنید، تیم مشاوره پزشکی نیتروطب می‌تواند به شما برای شروع یک برنامه‌ریزی اصولی کمک کند و آمادگی برای دوره‌ی شیمی درمانی شما را شروع کند، همچنین روش‌هایی را در این زمینه به شما آموزش می‌دهیم تا شما با آمادگی کامل این جلسات را آغاز کنید، پیشنهاد ما به شما این است که خدمات مشاوره آنلاین نیتروطب را از دست ندهید.
