یکی از اصلی ترین مسائل در مورد کسانی که با سرطان دست و پنجه نرم می کنند، توجه کردن به تغذیه در طول شیمی درمانی می باشد چرا که هم بیماری و هم درمان به صورت مشترک می توانند بر نحوه تغذیه، میزان اشتها، وضعیت گوارشی و علائم روانی ناشی از بیماری تاثیر بگذارند. شیمی درمانی ممکن است بر تحمل برخی غذا ها و استفاده کردن از برخی مواد مغذی به کمک بدن نیز تاثیر بگذارد. به همین دلیل در این مقاله سعی کردیم نکات مهم رژیم غذایی در شیمی درمانی برای افراد تحت درمان بپردازیم برای آشنایی بیشتر با این موضوع در ادامه مطلب با ما همراه شوید.
رژیم غذایی در شیمی درمانی
با توجه به اینکه سرطان و درمان آن بر تغذیه تاثیر گذار است به همین دلیل در طول درمان سرطان، امکان دارد که نیاز باشد بیمار رژیم غذایی خود را در طول درمان تغییر دهد تا به این ترتیب بدن تقویت شده و قدرت مقاومت در مقابل اثرات سرطان و درمان را داشته باشد. زمانی که سرطان برای بار اول تشخیص داده شود، پزشک با بیمار در رابطه با یک برنامه درمانی صحبت می کند.
بیشتر بخوانید: بیماری سرطان؛ صفر تا ۱۰۰ نشانه ها، پیشگیری و درمان
این درمان امکان دارد به معنی جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی، هورمون درمانی، ایمونوتراپی یا ترکیبی از این ها باشد. تمام این درمان ها سلول های سرطانی را از بین می برند، ولی در این فرآیند سلول های سالم هم دچار آسیب می شوند. این آسیب همان چیزی می باشد که موجب عوارض جانبی درمان سرطان می گردد. بعضی از رایج ترین عوارض جانبی درمان که ممکن است بر نحوه تغذیه اثر داشته باشند، عبارتند از:
- کاهش یا از دست دادن اشتها
- درد گلو یا دهان
- خشکی دهان
- ایجاد مشکل در دندان و لثه
- داشتن حالت تهوع و اسهال و استفراغ
- داشتن یبوست
- احساس خستگی بسیار زیاد
- افسردگی
بیشتر بخوانید: افسردگی چیست؟ ۴ روش موثر برای جلوگیری از آن
بهترین مواد غذایی قبل از شیمی درمانی
به نظر می رسد پیش از شروع شیمی درمانی، مصرف غذا های سبک و ملایم می توانند بهترین عملکرد را روی بدن داشته باشند که ار جمله این مواد غذایی می توان موارد زیر را نام برد:
- ماست میوه ای یا ساده
- میوه تازه
- تخم مرغ آب پز که به صورت کامل پخته شده باشد.
- نان تست
- نان شیرینی برشته شده با مقداری کره بادام زمینی
- غلات و شیر (در صورتی که عدم تحمل به لاکتوز را داشته باشید، توصیه می شود از شیر بدون لاکتوز یا شیر سویا استفاده کنید.)
- سوپ مرغ
بهترین مواد غذایی در طول دوره شیمی درمانی
تغذیه در طول شیمی درمانی باعث می شود که بیمار احساس بهتری داشته باشد و قدرت و انرژی خود را حفظ نموده و هم چنین وزن و ذخایر مواد مغذی بدن خود را نگهداری کند. هم چنین تغذیه بهتر در طول شیمی درمانی باعث می شود که عوارض جانبی در رابطه با درمان را بهتر تحمل کرده و احتمال خطر عفونت را پایین بیاورد. در ادامه به توضیح بهترین مواد مغذی در طول دوره شیمی درمانی می پردازیم.
- آب گوشت
- مصرف سوپ
- نوشیدن شربت
- دمنوش های گیاهی مثل زنجبیل و نعناع چای کم رنگ
- دارو های ضد تهوع
دقت کنید که نیاز های غذایی بیماران سرطانی با یکدیگر متفاوت می باشند.
بهترین مواد غذایی پس از شیمی درمانی
تا زمانی که به شیمی درمانی شروع نکنید، عوارض جانبی درمان را نیز مشخص نخواهید کرد. پس از شیمی درمانی برای کاهش عوارض توصیه می شود نکات زیر را رعایت کنید.
- روزانه وعده های غذایی و سه میان وعده کوچک مصرف کنید.
- از غذا های کم چرب و غذا های سرد تر یا خنک تر به خاطر اینکه بوی کمتری دارند، استفاده کنید.
- غذا های سرشار از پروتئین مانند لبنیات کم چرب، فرنی ها، شیر برنج، سوپ شیر و غلات مصرف کنید.
- مایعات زیادی مصرف کنید.
- فعالیت های ورزشی برای بالا بردن اشتهای خود انجام دهید.
- منتظر نمانید که گرسنه شوید.
نکاتی که افراد تحت شیمی درمانی در رژیم خود باید رعایت کنند.
در صورتی که بیماران سرطانی با یک متخصص تغذیه مشورت کنند، انواع رژیم های شیمی درمانی به آن ها توصیه و پیشنهاد می شود که برای پایین آوردن عوارض پس از شیمی درمانی به آن ها کمک می نماید. در ادامه نکاتی که افراد تحت شیمی درمانی در رژیم خود باید رعایت کنند را بررسی می کنیم.
- در طول شیمی درمانی به خصوص سرطان سینه، به مصرف سبزیجات خام و میوه مربوط است. پس از شیمی درمانی از مصرف کردن سبزیجاتی که به صورت صحیح گند زدایی نشده‌اند، می بایست خودداری کنید. لازم به ذکر است که اگر تعداد گلبول فردی کمتر از ۵۰۰ باشد، نباید به هیچ عنوان از سبزیجات خام و میوه استفاده کند.
بیشتر بخوانید: سرطان سینه یا پستان؛ ۱۰ نشانه و هرآنچه باید بدانیم
- از دیگر نکات تغذیه ای، رژیم غذایی در شیمی درمانی این است که با توجه به اینکه با انجام شیمی درمانی، به ویژه سرطان روده، به صورت معمول باکتری های فلور نرمال موجود در دستگاه گوارش تعدادشان کم می شود یا به صورت کامل از بین می روند. به همین علت بهتر است بیمار در طول شیمی درمانی از مواد پروبیوتیک استفاده نماید تا بتواند التهاب، مشکل های گوارشی و هم چنین تهوع خود را بهبود ببخشد.
- یکی از مسئله های اصلی در انواع رژیم های شیمی درمانی مصرف میوه های دارای آنتی اکسیدان می باشد یعنی مصرف کردن میوه هایی که به رنگ قرمز، بنفش و نارنجی هستند، باید افزایش یابد.
- توصیه می شود با توجه به عوارض پس از شیمی درمانی از مصرف غذا ها و نوشیدنی های که کافئین دارند، خودداری نمایید و حتی به جای چای سیاه از چای سبز استفاده کنید.
- یکی از عوارض پس از شیمی درمانی در بیمارانی که سرطان دارند، تغییر سطح هورمون های خون می باشد. به همین علت افراد می بایست تحت نظر پزشک، آزمایش‌‌های مداوم را انجام دهند و هم چنین از مصرف کردن مواد غذایی که فیتواستروژن دارند مانند سویا، شیرین بیان، شنبلیله، کنجد، سبوس گندم و نعنا پرهیز نمایند.
- در افراد سرطانی با میزان گلبول‌‌های خون کاهش می یابد، به همین دلیل این افراد باید پروتئین بیشتر مصرف کنند و بهتر است این پروتئین را اکثرا در مواد غذایی گیاهی مصرف نمایند. لازم به ذکر است که استفاده از پروتئین حیوانی نیز مشکلی ایجاد نمی کند.
- یکی از نکات اصلی در رژیم غذایی پس از شیمی درمانی، عدم مصرف غذاهایی است که چربی زیاد، نشاسته و نمک دارند. به همین علت بهتر است بیماران سرطانی مصرف فست و فود را به یک بار در ماه کاهش دهند.
- مصرف سبزیجاتی مثل فلفل دلمه، زرد چوبه، انواع کلم، چغندر، لبو و هویج که دارای آنتی اکسیدان فراوان هستند، پس از شیمی درمانی توصیه می گردد.
بیشتر بخوانید: معرفی ۹ نوع سبزی و خواص آن‌ها+ دمنوش نعناع
- از سایر نکاتی که افراد تحت شیمی درمانی در رژیم خود باید رعایت کنند این است که از مصرف گوشت خام و هم چنین تخم مرغ خام پرهیز شود.
بیشتر بخوانید: شیمی درمانی چیست؟ اولین جلسه شیمی درمانی چگونه است؟
جمع بندی
با توجه به اینکه تغذیه در دوران شیمی درمانی از اهمیت زیادی برخوردار است، به همین دلیل باید یک سری نکات را افراد تحت شیمی درمانی رعایت کنند که در این مقاله به صورت کامل در این مورد بحث شد لازم به ذکر است که با رعایت کردن نکات گفته شده و داشتن تغذیه سالم، این نکات به بدن افراد سرطانی کمک می کند تا بدن بهترین عملکرد را دارا باشد.
