سوزش معده در بارداری از جمله مشکلاتی است که اکثر خانم‌های باردار با آن دست و پنج نرم می‌کنند. مهم‌ترین عاملی که ممکن است باعث سوزش معده در بارداری شود بازگشتن اسید معده به مری می‌باشد. همین موضوع می‌تواند در سیستم هضم غذا اختلال ایجاد کرده و مشکلاتی همچون سوزش معده را به وجود آورد. اگر شما نیز در ناحیه مری و معده خود احساس سوزش می‌کنید و همچنین در هنگام خوابیدن احساس بدی دارید ممکن است دچار سوزش معده شده باشید.
لازم به ذکر است که سوزش معده اتفاق خطرناکی نیست اما توصیه می‌شود که برای جلوگیری از بروز این مشکلات، حتما با پزشک خود صحبت کنید تا از راهکارهای کاربردی آن در صورت نیاز برای برطرف کردن سوزش معده در بارداری بهره ببرید. در این مقاله ما قصد داریم شما را به صورت کامل با سوزش معده در بارداری آشنا کنیم برای آشنایی بیشتر با این موضوع در ادامه مطلب با ما همراه شوید.
آشنایی با سوزش معده در بارداری
سوزش معده در بارداری علی رغم نام آن هیچ ارتباطی با دل یا قلب ندارد. با این وجود بعضی از علائم آن مشابه با علائم سکته یا بیماری قلبی می‌باشد. سوزش معده در بارداری در حقیقت همان تحریک مری می‌باشد که به دلیل اسید معده ایجاد شده و از شکایات معمول دوران بارداری، به خصوص در سه ماهه سوم بارداری که رحم در حال رشد معده را تحت فشار قرار می‌دهد، به شمار می‌آید.
علائم سوزش معده در بارداری
علائم سوزش معده در افراد مختلف متفاوت از یکدیگر می‌باشد. اما علائم شایع سوزش معده در بارداری عبارتند از:
- درد قفسه سینه، به خصوص بعد از خم شدن، غذا خوردن یا دراز کشیدن
- احساس سوزش در سینه، درست در پشت استخوان سینه که پس از غذا خوردن ایجاد می‌شود و از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد.
- سرفه مزمن
- آروغ زدن
- خس خس سینه یا سایر علائم مشابه
- گرفتگی صدا
حتماً در مورد علائمی که در دوران بارداری تجربه می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید تا علت اصلی سوزش معده در بارداری را تشخیص دهد.
عوارض سوزش معده در بارداری
سوزش سر دل ناراحتی رایجی می‌باشد که بسیاری از زنان باردار آن را تجربه می‌کنند. اگر سوزش معده در بارداری درمان نشود عوارض جانبی ناخوشایندی برای مادر باردار ایجاد می‌کند. از جمله این عوارض می‌توان به مختل کردن خواب مادر اشاره کرد. این مشکل می‌تواند مادر را در طول روز خسته و بی حال نشان دهد. اغلب احساس سوزش معده در بارداری هنگام دراز کشیدن افزایش می‌یابد.
علاوه بر این، اگر سوزش معده در بارداری به صورت مداوم باشد می‌تواند بر توانایی یک زن باردار برای خوردن غذا تأثیر بگذارد. همچنین ترس از شروع علائم سوزش معده در بارداری باعث می‌شود تا مادر مصرف بعضی از غذاهای مغذی را محدود کند، که قطعا همین موضوع می‌تواند بر سلامت مادر و کودک تأثیر منفی بگذارد. علاوه بر این، اگر سوزش معده در درمان نشود می‌تواند باعث کاهش وزن یا عدم افزایش وزن کافی در دوران بارداری شود.
در نهایت، در موارد نادر، سوزش معده شدید و مداوم به مری آسیب می‌رساند. اگر اسید معده به دلیل سوزش معده درمان نشده به مری برسد، امکان دارد باعث التهاب و فرسایش پوشش مری شود. این بیماری که به ازوفاژیت فرسایشی معروف می‌باشد، در صورت عدم درمان می‌تواند سبب مشکل در بلع، درد قفسه سینه و عوارض بیشتری شود. به طور کلی، اگر سوزش معده در بارداری، به درستی درمان نشود، عوارض گوناگونی را به همراه دارد که ممکن است بر کودک شما نیز تاثیر بگذارد.
علت سوزش معده در بارداری چیست و چه کسانی بیشتر دچار این مشکل می‌شوند؟
پزشکان متخصص مطمئن نیستند که چه چیزی باعث سوزش معده در بارداری می‌شود اما آن‌ها گمان می‌کنند که این یک مشکل سه‌جانبه ناشی از عوامل زیر می‌باشد:
- روند آهسته هضم غذا
به لطف شل شدن عضلات معده و افزایش پروژسترون در دوران بارداری، روند هضم غذا کند شده و محتوای معده طولانی‌تر از حد طبیعی در آن باقی می‌ماند. با پر ماندن معده و کند شدن روند هضم غذا احتمال سوزش معده افزایش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: دیابت بارداری | ۲ نوع، نحوه تشخیص، درمان و عوارض
- تغییرات هورمونی
هورمون پروژسترون که هورمون بارداری نیز نام دارد، مقصر اصلی سوزش معده در بارداری است. این هورمون به عنوان شل‌کننده عضلات عمل کرده و می‌تواند عضله سفت دریچه تحتانی مری که ورودی معده را می‌بندد، شل کند. هنگامی که می‌نوشید یا می‌خورید، به طور معمول این عضله باز می‌شود تا محتویات خود را وارد معده کند؛ بنابراین با بالا رفتن سطح پروژسترون که در دوران بارداری اتفاق می‌افتد، اسید معده می‌تواند به سمت مری و حتی حلق برود.
- جنین درحال رشد
زمانی که رحم شما هر روز با وجود جنین درحال رشد منبسط‌تر می‌‌گردد، باید برای پیداکردن فضای کافی در شکم وارد رقابت با ارگان‌های دیگر شود. در نتیجه رحم درحال رشد، معده و دریچه تحتانی مری به معده را تحت فشار قرار داده و باعث می‌شود تا رفلاکس اسید معده رخ دهد، به‌خصوص اگر شکم شما پر باشد. به همین دلیل، به گفته محققان، سوزش معده با پیشرفت بارداری شدید تر می‌شود.
بیشتر بخوانید: ترک‌های پوستی در بارداری؛ روشهای موثر پیشگیری و درمان
- سایر علل سوزش معده در بارداری
از دیگر علل سوزش معده در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن سابقه رفلاکس اسید معده به مری در اثر حاملگی قبلی یا قبل از بارداری
- مصرف بعضی از داروهای ضد تهوع در دوران بارداری می‌تواند باعث ایجاد یا افزایش سوزش معده شود.
- ابتلا به یک عارضه حاملگی شدید به نام سندرم هِلپ که می‌تواند علائمی همچون دل درد، سوزش سر دل، احساس فشار یا درد در قسمت فوقانی معده و احساس سوزش در قفسه سینه ایجاد کند.
- خوردن مداوم غذاهای پرچرب، ادویه‌دار و حاوی گوشت‌های فرآوری شده
- پرخوری
- مصرف بیش‌ازحد گوجه‌فرنگی، مرکبات، کافئین، شکلات و نوشابه یا سایر نوشیدنی‌های دارای کربنات
- چاقی
- سیگارکشیدن
- مصرف الکل در دوران بارداری
بیشتر بخوانید: ورم معده یا گاستریت؛ اطلاعات کامل در مورد بیماری رایج گوارشی
نقش تغذیه در رفع سوزش معده در بارداری
بارداری سفری باورنکردنی می‌باشد، اما ناراحتی‌هایی را هم به همراه دارد که یکی از آن‌ها سوزش معده در بارداری است. برای اینکه بدانید برای سوزش معده در بارداری چه چیزی بخورید شناخت این مواد غذایی و اثرات آن‌ها در بدن شما یک امر ضروری می‌باشد. این موارد عبارتند از:
- زنجبیل
زنجبیل به دلیل خواص گوارشی خود شناخته شده است، معده را آرام کرده و رفلاکس معده را هم کاهش می‌دهد و تسکین بسیار خوبی برای مشکل سوزش معده در بارداری است.
- موز
موز به خاطر خواص ضد اسید طبیعی برای تسکین سوزش معده در بارداری بسیار مفید است. موز به خنثی کردن اسیدهای معده کمک کرده و ناراحتی ناشی از سوزش معده در بارداری را تسکین می‌دهد.
- پاپایا
این میوه استوایی حاوی آنزیم‌هایی می‌باشد که هضم غذا را تسهیل نموده و خطر سوزش معده را کاهش می‌دهد. پاپایا سرشار از آنزیم‌هایی همچون پاپائین می‌باشد که می‌تواند به تجزیه غذا و تسهیل هضم آن کمک کرده و رفلاکس معده را هم کاهش دهد.
- بادام
بادام یک میان وعده مناسب برای زنان باردار مبتلا به سوزش معده است. توصیه می‌شود که به عنوان میان وعده یک مشت بادام را چند روز یک باز مصرف کنید. این آجیل مغذی سرشار از روغن‌های طبیعی می‌باشد که به تسکین پایدار در معده و خنثی کردن اسیدهای معده کمک می‌کند.
- بلغور جو دوسر
سعی کنید صبح خود را با یک کاسه بلغور جو دوسر شروع کنید. چون سرشار از فیبر بوده و به جذب اسید اضافی معده کمک می‌کند و از سوزش معده در بارداری جلوگیری می‌کند. قطعا بلغور جو دوسر انتخاب ایده آل برای زنان باردار می‌باشد.
- جعفری
افزودن جعفری به وعده‌های غذایی می‌تواند سوزش معده در بارداری را کاهش دهد. محتوای بالای مواد معدنی و ویتامین‌های موجود در آن باعث سلامت گوارش می‌شود و رفلاکس اسید را کاهش می‌دهد.
- ماست
انتخاب ماست کم چرب، به خصوص ماست یونانی، انتخاب مناسبی برای سوزش معده در بارداری است. پروبیوتیک‌هایی که در ماست وجود دارد باعث هضم بهتر غذا می‌شود و می‌تواند اسیدهای معده را تنظیم کرده و به جلوگیری از سوزش معده در دوران بارداری کمک کند.
- سینه مرغ
شما می‌توانید برای کاهش سوزش معده در بارداری از سینه مرغ استفاده کنید. پروتئین‌های موجود در سینه مرغ باعث تقویت ماهیچه‌های مری می‌شود و از برگشت اسید به گلو جلوگیری می‌کند.
درمان سوزش معده در بارداری با دارو
اگر تغییر سبک زندگی نتواند به تسکین سوزش معده در زنان باردار کمک کند، پزشک متخصص می‌تواند داروهای سوزش معده و نیز بعضی از داروهای بدون نسخه را جهت درمان سوزش معده در بارداری باردار توصیه کند. این داروها شامل موارد زیر می‌باشند:
- برای تسکین احساس سوزش و خنثی کردن اسید معده، آنتی اسیدها بسیار مناسب هستند. مصرف آنتی اسیدهایی که حاوی کربنات کلسیم می‌باشند، در دوران بارداری بی خطر هستند.
- داروهایی همچون پریلوسک و تاگامت که عموما در دوران بارداری بی خطر هستند.
- اگرچه می‌توان این داروها را بدون نسخه پزشک تهیه کرد، اما نباید هرگز در دوران بارداری بدون مشورت با پزشک متخصص مصرف شوند.
راهکار‌هایی برای رفع سوزش معده یا رفلاکس اسید معده در بارداری
شما می‌توانید با رعایت نکات زیر به صورت طبیعی سوزش معده در بارداری را کاهش دهید. این موارد عبارتند از:
- پشت خود را خم نکنید.
هنگام ایستادن و نشستن نباید پشت خود را قوز و خم کنید، صاف ایستادن و صاف نشستن باعث می‌شود فشار از روی معده برداشته شده و درنتیجه رفلاکس اسید معده کاهش یابد.
- بعد از غذا دراز نکشید.
باید پیش از دراز کشیدن برای اطمینان یافتن از گوارش درست غذا، حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه بنشینید.
- غذا را به میزان کم و به آرامی میل کنید.
اگر حجم غذا را کم کنید و در خوردن آن عجله نداشته باشید، میزان سوزش سردل و رفلاکس اسید معده تا حدی زیادی کاهش می‌یابد. بلعیدن سریع غذا برای گوارش مضر می‌باشد چون به خوبی جویده نشده و عمل هضم را سخت‌تر می‌سازد و باعث بروز رفلاکس اسید معده و ترش کردن معده می‌شود زیرا باعث بلعیدن هوا و در نهایت تبدیل آن به نفخ و گاز معده می‌شود.
- همراه با غذا آب و نوشیدنی میل نکنید.
اگر همزمان با غذا از آب و مایعات استفاده کنید، سوزش معده و رفلاکس اسید معده افزایش پیدا خواهد کرد.
- هنگام خواب سر خود را بالا قرار دهید.
بهتر است برای مبارزه با سوزش معده در بارداری و ترش کردن معده هنگام خواب، سر و شانه‌های خود را به وسیله یک بالشت بلند بالاتر از بدن قرار دهید، شما می‌توانید این کار را با استفاده از یک یا دو بالشت انجام داده و از این مشکل خلاص شوید.
- به پهلوی چپ بخوابید.
خوابیدن به پهلوی راست سوزش معده را افزایش می‌دهد. پژوهشگران درباره‌ی علت آن توافق ندارند، اما تایید می‌کنند که اگر در شب هنگام به رفلاکس اسید معده مبتلا هستید، خوب است به پهلوی چپ بخوابید. قطعا انجام این کار برای اکسیژن‌رسانی به فرزندتان هم بهترین حالت است.
- پس از صرف غذا آدامس بجوید.
جویدن آدامس بعد از غذا می‌تواند به کاهش سوزش سردل و ترش کردن معده کمک کند، چون جویدن آدامس باعث تولید بزاق بیشتری می‌شود و آب اضافی دهان می‌تواند به خنثی کردن اسید معده کمک کند. به این نکته مهم نیز توجه داشته باشید که اگر بیماری ورم معده دارید نباید آدامس مصرف کنید.
- با پزشک خود مشورت کنید.
اگر با رعایت نکات بالا سوزش معده در بارداری و رفلاکس اسید معده کاهش نیافت، خوب است به پزشک خود اطلاع دهید، چون او می‌تواند داروهای ضد اسید ویژه دوران بارداری را برای شما تجویز کند، توجه داشته باشید که هرگز نباید به طور خودسرانه دارو مصرف کنید، چون داروهای اسید معده می‌توانند باعث بروز برخی اختلالات جسمانی در جنین شوند.
- لباس گشاد بپوشید.
سعی کنید از لباس‌های راحت و گشاد استفاده کنید، چون لباس‌های تنگ فشار زیاوی به معده وارد می‌کنند و سوزش سر دل را افزایش می‌دهند.
به یاد داشته باشید این مشکل خطرناک و جدی نبوده و پس از زایمان براحتی از بین می‌رود.
بیشتر بخوانید: آزمایش‌ها و غربالگری بارداری، ۱۰ نکته که نمی‌دانید
جمع بندی
سوزش معده در بارداری یکی از اتفاقات شایعی می‌باشد که ممکن است برای بیشتر بانوان باردار رخ دهد. به طور کلی، سوزش معده در زمان بارداری اتفاق آسیب‌زا و خطرناکی نیست اما در بعضی از موارد می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. همین موضوع، باعث شد تا تصمیم بگیریم برای شما در رابطه با سوزش معده در بارداری صحبت کنیم و در مسیر درمان این اختلال راهنمای شما باشیم. اگر شما هم باردار هستید و دچار سوزش معده شده‌اید یا اینکه نگران رخ دادن این مشکل هستید، توصیه می‌کنیم که این مقاله را تا آخر بخوانید. چون در آن توضیح دادیم که چگونه می‌توان این مشکل را رفع کرد.
