مخملک در کودکان یک عفونت مسری است که بیشتر کودکان خردسال را درگیر می‌کند، اما جای نگرانی ندارد و به راحتی با آنتی بیوتیک درمان می‌شود. اولین علائم این بیماری می‌تواند علائمی شبیه آنفولانزا باشد، از جمله دمای بالا، گلودرد و تورم غدد گردن (یک توده بزرگ در کنار گردن). راش و بثورات پوستی ۱۲ تا ۴۸ ساعت بعد ظاهر می‌شود.
این ضایعه‌های پوستی به صورت برجستگی‌های کوچک روی قفسه سینه و شکم شروع می‌شود و سپس به سایر نقاط گسترش می‌یابد. این بثورات پوست را مانند کاغذ سنباده زبر می‌کند. در این مقاله، ما علائم مخملک در کودکان و هر آنچه که باید درباره این عارضه بدانید بررسی می‌کنیم.
بیماری مخملک چیست؟
بیماری مخملک به انگلیسی Scarlet Fever که با نام تب اسکارلت نیز شناخته می‌شود نوعی عفونت باکترایی است که باعث گلودرد استرپتوکوکی می‌شود. این بیماری در بین کودکان مدرسه‌ای شیوع بالایی دارد. قدرت انتقال این بیماری بسیار زیاد است و می‌تواند از طریق قطرات تنفسی، تماس مستقیم و مصرف غذای آلوده به باکتری از فردی به فرد دیگر منتقل شود. تب اسکارلت معمولا در بین کودکان شایع است و بزرگسالان را درگیر نمی‌کند، اما به هر شکل ممکن این علائم در بزرگسالان و کودکان مشابه هم است.
نشانه‌های عمومی مخملک در کودکان
نشانه‌ها و علائم تب اسکارلت در کودکان و بزرگسالان مشترک است، اگرچه مخملک در بزرگسالان کم‌تر دیده می‌شود. باکتری در اوایل بیماری ممکن است باعث ایجاد لایه سفیدی روی زبان شود که سرانجام پوسته می‌شود و زبان قرمز، متورم و پر از برجستگی خواهد شد.
این بیماری یکی از بیماری‌های واگیردار و مسری است که حتی ۲ تا ۵ روز قبل از بروز علائم آن، فرد می‌تواند ناقل بیماری باشد. این عارضه اگر درمان نشود حتی با از بین رفتن نشانه‌ها و علائم، همچنان می‌تواند تا چند هفته بعد واگیردار باشد. به طور کلی علائم عمومی تب اسکارلت در کودکان عبارتند از:
- حالت تهوع و استفراغ
- دل درد
- سردرد
- اختلال در بلع غذا
- گلودرد
- تب بالای ۳۸ درجه سانتی گراد به همراه لرز و بدن درد
علائم ظاهری عارضه تب اسکارلت عبارتند از:
- خطوط قرمز
چین‌های پوست اطراف زیر بغل، کشاله ران، آرنج، زانو و گردن نسبت به سایر نواحی بدن، دارای جوش‌های قرمزتر می‌شوند.
- جوش قرمز
بثورات پوستی مثل آفتاب سوختگی به نظر می‌رسند و گاهی اوقات مانند کاغذ سنباده زبر و کمی برجسته هستند. پخش آن‌ها ابتدا از صورت یا گردن شروع می‌شود و در کل تنه، بازوها و پاها گسترش پیدا می‌کنند. اگر این بثورات پوست قرمز شده را فشار دهید دچار رنگ پریدگی خواهند شد.
- زبان توت فرنگی
زبان به طور کلی قرمز و ناهموار می‌شود که معمولا در روزهای اول بیماری دارای یک پوشش سفید رنگ روی آن است. به همین دلیل به آن زبان توت فرنگی یا مخملک می‌گویند.
- صورت برافروخته
صورت معمولا به خاطر ایجاد حلقه رنگ پریده اطراف دهان، برافروخته به نظر می‌رسد.
راه‌های انتقال تب اسکارلت
افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند آن را با سرفه یا عطسه به دیگران منتقل کنند. سرفه و عطسه ذرات ریز حاوی این باکتری را در هوا پخش خواهد کرد. موراد زیر می‌تواند باعث انتقال تب اسکارلت شوند:
- نفس کشیدن در هوای حاوی قطرات باکتری
- استفاده از ظروفی که فرد بیماری در ان غذا خورده و آب نوشیده است.
- لمس کردن سطح حاوی قطرات باکتری
تشخیص بیماری مخملک در کودکان
پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و شرح حالی از علائم بیماری می‌گیرد. آزمایشات مورد نیاز برای تشخیص این عارضه شامل موارد زیر می‌شوند:
- آزمایش مولکولی استرپتوکوکی
- کشت گلو
- آزمایش استرپتوکوکی
بیشتر بخوانید: آفت دهان کودک چه علائمی دارد و چگونه درمان می‌شود؟
چگونه از انتقال تب اسکارلت جلوگیری کنیم؟
تب اسکارلت بسیار عفونی است و می‌تواند به راحتی به افراد دیگر سرایت کند. با رعایت نکات زیر می‌توانید در به کاهش انتشار این بیماری کمک زیادی کنید.
- دست‌های خود را به صورت مرتب با آب و صابون بشویید.
- هنگام سرفه و عطسه از دستمال تمیز استفاده کنید.
- دوره آنتی بیوتیک خود را در صورت تجویز کامل کنید.
- اگر بیماری هستید به مدرسه، سرکار مهدکودک یا معاشرت با افراد دیگر خودداری کنید.
- ظرف و ظروف، حوله، لباس، رختخواب یا حمام را با افرادی که علائم این بیماری را دارند، استفاده نکنید.
علت بروز مخملک در کودکان چیست؟
دلیل اصلی ابتلا به این بیماری باکتری استرپتوکوک بتا همولیتیک از گروه A است که در دهان و بینی انسان زنده باقی می‌ماند. این باکتری با تولید نوعی سم باعث بثورات پوستی قرمز رنگ خواهد شد و عفونت ناشی از آن باعث ایجاد علائمی مانند گلودرد می‌شود.
اما این دلیل بر آن نمی‌شود که تمام مبتلایان به گلودرد استرپتوکوکی حتما دچار تب اسکارلت هستند. سن افراد در بروز این بیماری بسیار مهم است. به طور کلی در بین کودکان ۵ تا ۱۵ سال و برگسالانی که در ارتباط با آن‌ها هستند شیوع بیش‌تری دارد.
بیشتر بخوانید: بیماری PSGN؛ عفونتی که در کمین کودکان است و ۶ عارضه آن
عوارض بیماری تب اسکارلت
عوارض این بیماری به ندرت پیش می‌آید، اما در صورت بروز شامل موارد زیر می‌شود:
- مننژیت
- ذات الریه
- آرتریت
- سینوزیت
- عفونت گوش
- تب روماتیسمی
- عفونت‌های پوستی
- آبسه چرکی در گلو و لوزه
- مشکلات خود ایمنی کودکان (PANDAS)
- آسیب کلیوی
بیشتر بخوانید: واکسن کودکان؛ مراقبت های لازم بعد از تزریق واکسن ۵ گانه
چه زمانی برای تب اسکارلت به پزشک مراجعه کنیم؟
بروز هر کدام از علائم زیر به همراه نشانه‌های اصلی مخملک نیاز به درمان فوری و اقدام اورژانسی دارد.
- کم آبی بدن
- تنفس سریع
- درد قفسه سینه
- سرگیچه ناگهانی هنگام نشستن یا ایستادن
- تنگی نفس هنگام استراحت
- تنفس پر سر و صدا یا خس خس سینه
- ناتوانی در بلع غذا و مایعات
- کمبود انرژی برای هوشیاری و بیدار ماندن
- استفراغ و اسهال شدید
بیشتر بخوانید: سرخک در کودکان یک بیماری پوستی با ۲ جمعیت خطر
سخن پایانی
اگر شما یا فرزندتان علائم مخملک را دارید و در عرض یک هفته بعد از مراجعه به پزشک عمومی بهتر نشدید یا هفته‌ها بعد از بهبودی دوباره بیمار شده‌اید، این‌ها می‌تواند نشانه‌ای از عارضه‌ای مانند تب روماتیسمی باشد. اگر با فردی که مبتلا به این بیماری بود در تماس بوده‌اید بهتر است که به پزشک مراجعه کنید زیرا ویروس آن خیلی راحت پخش می‌شود.
معمولا ۲ تا ۵ روز طول می‌کشد تا کسی که با باکتری تماس داشته است، مخملک بگیرد. اگر شما یا فرزندتان بثورات پوستی روی پوست خود مشاهده می‌کنید، می‌توانید برای اطمینان از این که به تب اسکارلت مبتلا هستید یا نه از بهترین پزشک عمومی و عفونی نیتروطب، مشاوره تلفنی، متنی یا تصویری بگیرید.
