بیماری لیکن پلان چیست؟ انواع و روش های درمان

شاید در برخی افراد ضایعات پوستی قرمزی دیده باشید که خارش زیادی دارد اما از علت آن مطلع نیستند! این علائم نشانه‌هایی از بیماری لیکن پالن هستند؛ یک بیماری خود ایمنی که حتی ممکن است فرد مبتلا را دچار ریزش مو بکند! اما لیکن پلان چیست؟ جه علائمی دارد؟ چگونه بهبود می‌یابد؟ اگر می‌خواهید به پاسخ این سوال‌ها برسید، حتما تا آخر این مقاله همراه ما باشید.

بیماری لیکن پلان چیست؟

بیماری لیکن پلان یک بیماری خودایمنی است که در آن سلول‌های ایمنی به اشتباه سلول‌های پوست و مخاط را به عنوان سلول‌های بیگانه شناخته و به آن‌ها تهاجم می‌کنند.

بیماری لیکن پلان معمولا با دانه‌های ریز و زیاد در قسمت پوست و مخاط مشاهده می‌شود و به دلیل خارش شدیدی که ایجاد می‌کند، برای بیمار آزار دهنده است. بیماری لیکن پلان ممکن است در قسمت‌های مختلفی از بدن بروز پیدا کند که در ادامه توضیح جداگانه‌ی آن‌ها خواهیم پرداخت.

علائم بیماری لیکن پلان

علائم اصلی لیکن پلان بروز ضایعات پوستی و مخاطی همراه با خارش شدید است. خارش در شب‌ها شدت می‌یابد. این علائم ممکن است در بیماری‌های دیگر از جمله اگزما نیز دیده شود. در اینجا درباره‌ی ویژگی‌های خاص لکه‌ها صحبت می‌کنیم که آن را از سایر بیماری‌های پوستی افتراق می‌دهد:

• ضایعات پوستی به شکل ناگهانی ظاهر می‌شوند و به شکل خود به خود نیز خوب می‌شوند!
• ضایعات لیکن پلان بسیار کوچک هستند؛ معمولا بین ۳ تا ۵ میلی‌متر
• لکه‌های این بیماری پوستی معمولا سفید، صورتی یا بنفش هستند. لکه‌های دهانی اغلب سفید و لکه‌های پوستی معمولا صورتی و بنفش هستند.
• ضایعات پوستی می‌توانند صاف یا برجسته باشند. بین این لکه‌ها رگه‌های سفیدی دیده می‌شود.

عوامل خطر بیماری لیکن پلان

بیماری لیکن پلان نیز مانند سایر بیماری‌ها ریسک فاکتور‌هایی دارد که احتمال ابتلا به این بیماری را در فرد افزایش می‌دهد. برخی از این ریسک فاکتور‌ها عبارت‌اند از:

جنس

لیکن پلان دهانی معمولا در خانم‌ها نسبت به آقایان شیوع بیشتری دارد؛ در حالی که گفته می‌شود نوع پوستی آن در مردان شایع‌تر است.

 ‌سن

بیماری لیکن پلان ممکن است در هر سنی رخ دهد؛ اما میزان ابتلا به آن در افراد بالای ۳۰ سال شایع‌تر است!

اختلالات کبدی

افراد دارای مشکلات کبدی از جمله سیروز و هپاتیت C بیشتر به لیکن پلان مبتلا می‌شوند.

علت ابتلا به بیماری لیکن پلان

لیکن پلان مانند سایر بیماری‌های خود ایمنی یک بیماری ایدیوپاتیک است؛ یعنی علت دقیق آن مشخص نیست. اما عواملی هستند که ایجاد این بیماری را تحریک می‌کنند. برخی از این عوامل شامل موارد زیر می‌باشد:

دارو‌ها

دارو‌های ضد التهاب (مانند کورتون‌ها)، دارو‌های ادرار آور (مانند تیازید‌ها)، دارو‌های قلبی (مانند بتابلاکر‌ها)، دارو‌های آرام بخش (مانند فنوتیازین‌ها) و دارو‌های ضد مالاریا می‌توانند شانس ابتلا به بیماری لیکن پلان را بالا ببرند.

عفونت

ابتلا به برخی ویروس‌ها از جمله ویروس هپاتیت C می‌توانند تحت شرایطی سبب ابتلا به بیماری لیکن پلان شوند.

استرس

مطالعات نشان داده که احتمال ابتلا به لیکن پلان در افرادی که زندگی پر استرسی دارند، بیشتر است.

تماس با جیوه و طلا

تماس با فلزات جیوه و طلا احتمال ابتلا به لیکن پلان را افزایش می‌دهد. دیده شده کسانی که به دلیل مشکلات مفصلی، طلا به زانو تزریق می‌کنند، بیشتر به لیکن پلان مبتلا می‌شوند. همچنین آمار بالایی از لیکن پلان در افرادی که ایمپلنت جیوه‌ای در لثه می‌کارند، مشاهده شده است!

انواع بیماری لیکن پلان

لیکن پلان انواع محتلفی دارد که با توجه به محلی که درگیر می‌شود، نام‌گذاری می‌شوند. در ادامه با انواع آن آشنا خواهیم شد. ویژگی مشترک همه‌ی آن‌ها خارش می‌باشد.

لیکن پلان پوستی

لیکن پلان پوستی، شایع‌ترین نوع آن می‌باشد. این بیماری می‌تواند قسمت‌های مختلف پوست از جمله دست، پا، پشت بازو، آرنج، کمر و حتی زیر بغل را درگیر کند. این بیماری معمولا با لکه‌های بنفش تا صورتی رنگ در سطح پوست تظاهر می‌یابد که با خارش شدیدی همراه هستند.

لیکن پلان پوستی خود به خود بهبود می‌یابد اما متاسفانه پس از بهبود نیز لکه‌ها تغییر رنگ داده و به شکل لکه‌های قهوه‌ای و محو باقی می‌مانند.

لیکن پلان مو

نوع دیگر لیکن پلان، لیکن پلان مو یا همان فولیکولار می‌باشد. این بیماری سبب التهاب پوست و موی سر می‌شود و با خارش سر، نازک شدن موی سر و همچنین ریزش موها همراه است.

بیشتر بخوانید: مزوتراپی چیست؟ ۱۰ کاربرد آن که نمی‌دانستید

لیکن پلان ناخن

در این بیماری ظاهر ناخن‌ها تغییر پیدا کرده و تغییر رنگ می دهند. حتی در موارد شدید دیده شده که ناخن‌ها کنده شده و می‌افتند!

لیکن پلان دهانی

در لیکن پلان دهانی، مخاط دهان حالت تور مانند پیدا می‌کند. این تور‌ها لکه‌های سفیدی هستند که در موارد شدید می‌توان زبان، لثه‌ها، لب‌ها و حتی گونه‌ها را درگیر کند.

این افراد علائم بیشتری نسبت به بیماران مبتلا به سایر گونه‌های لیکن پلان بروز می‌دهند. برای مثال این افراد اغلب قادر به تشخیص مزه‌ها نیستند. همچنین مبتلایان به لیکن پلان دهانی معمولا با خشکی دهان مواجه هستند.

گاهی رگه‌های سفید در لکه‌های دهانی حتی پس از بهبودی نیز باقی می‌مانند. در این نوع از لیکن پلان نیز مانند انواع دیگر، خارش زخم‌های دهانی وجود دارد؛ اما معمولا این زخم‌ها دردناک نیستند. همچنین افراد مبتلا ممکن است با لثه‌های قرمز و متورم به پزشک مراجعه کنند.

نکته‌ی دیگر درباره‌ی لیکن پلان دهانی این است که معمولا به مبتلایان توصیه می‌شود از غذاهای پرادویه به ویژه تند دوری کنند؛ چرا که ادویه‌ها و به ویژه فلفل می‌تواند سبب تحریک بیماری و افزایش شدت علائم شود!

لیکن پلان تناسلی

لیکن پلان تناسلی نوع دیگر از لیکن پلان است که با ایجاد لکه‌های بدون درد در ناحیه‌ی تناسلی آقایان و خانم‌ها خودش را نشان می‌دهد.

 این بیماری معمولا در خانم‌ها آزار‌ دهنده‌تر است و حتی می تواند تا لبه‌های داخلی واژن کشیده شود. لکه‌ها در خانم‌ها ممکن است حین رابطه‌ی جنسی خونریزی کنند که می‌تواند برای فرد بسیار اذیت کننده باشد. این لکه‌ها ممکن است پس از بهبودی نیز به طور کامل از بین نروند!

بیشتر بخوانید: التهاب دهانه رحم یا سرویسیت چیست و چه خطراتی دارد؟!

نحوه‌ی تشخیص لیکن پلان

تشخیص ابتدایی بیماری لیکن پلان بر اساس علائم بالینی و فیزیکال اگزم می‌باشد. فیزیکال اگزم همان معاینه‌ی فیزیکی از جمله مشاهده‌ی لکه‌هاست.

اما تشخیص دقیق بر عهده‌ی بیوپسی است. برای بافت برداری از پوست، دستگاه بیوپسی ویژه‌ای تحت عنوان بانچ بیوپسی وجود دارد. با این دستگاه از قسمتی از پوست که درگیر بیماری است نمونه گرفته و برای تایید تشخیص اولیه به آزمایشگاه می‌فرستند.

چگونه بیماری لیکن‌ پلان را درمان کنیم؟

گفتیم که لیکن پلان یک بیماری خود ایمنی است. این بیماری نیز مانند سایر بیماری‌های خود ایمنی درمان قطعی ندارد. از سوی دیگر لکه‌های لیکن پلان بعد از مدتی خود به خود خوب می‌شوند.

 این بیماری کشنده نیست اما به دلیل خارش شدیدی که ایجاد می‌کند، می‌تواند زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین روش‌های درمانی که به شما می‌گوییم در واقع بیشتر روش‌های تسکین‌دهنده‌ی بیماری هستند که به کاهش خارش و بهبود ضایعات کمک می‌کنند. این درمان‌ها از لیزر درمانی گرفته تا درمان‌های خانگی متغیر هستند. در ادامه با برخی از این درمان‌ها آشنا می‌شویم.

درمان خانگی بیماری لیکن پلان

زردچوبه، زنجبیل و آلوئورا گیاهانی هستند که سبب کاهش التهاب می‌شوند. با روش‌های مختلفی می‌توان از زردچوبه زنجبیل یا ژل آلوئورا استفاده کرد و ترکیباتی تهیه کرد که با کشیدن آن روی پوست التهاب و خارش کاهش می‌یابد.

درمان تغذیه‌ای بیماری لیکن پلان

از آن جایی که لیکن پلان یک بیماری خود ایمنی است، یکی از راه‌های بهبود بیماری می‌تواند تقویت سیستم ایمنی باشد. ویتامین c و روی از جمله مواد غذایی می‌باشند که می‌توانند سیستم ایمنی فرد را تقویت کنند. از این رو به افرادی که مبتلا به بیماری لیکن پلان هستند، مصرف گوشت، غلات، میوه‌هایی مانند پرتقال و کیوی و سبزیجات با برگ تیره مانند اسفناج توصیه می‌شود.

بیشتر بخوانید: نقش تغذیه بر زیبایی پوست + مواد غذایی مفید و مضر برای پوست

درمان دارویی بیماری لیکن پلان

پماد‌هایی مانند فلوسینولون، تریامسینولون و کلوبتازول به طور موضعی می‌توانند خارش را کم کنند. قرص‌هایی مانند لوراتادین و سیتیریزین هم می‌توانند خارش را به طور کلی در بدن کاهش دهند.

در موارد شدید‌تر نیز ممکن است پرشک دارو‌های سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی تجویز کند. از جمله‌ی این دارو‌ها می‌توان به سیکلوسپورین و آیزرتین اشاره کرد.

لیزر درمانی

همیشه وقتی صحبت از مشکلات پوستی می‌شود، لیزر کردن به عنوان یکی از راه‌های درمان به ذهن بیمار می‌آید. در این بیماری نیز مانند سایر بیماری‌های پوستی می‌توان از لیزر درمانی برای بهبود لکه‌های پوستی کمک گرفت.

یکی از مزیت‌های لیزر درمانی در لیکن پلان نسبت به سایر بیماری‌ها این است که از اشعه‌ی ماورا بنفش استفاده نمی‌شود و عوارض آن برای بیمار وجود نخواهد داشت.

همان طور که در ابتدا به شما گفتیم، در این مقاله با بیماری لیکن پالن آشنا شدیم. فهمیدیم کشنده نیست، اما خارش آن می‌تواند بسیار آزار دهنده باشد. می‌توان از مواد مختلفی برای کاهش این خارش‌ها استفاده کرد؛ از ژل آلوئورا گرفته تا موارد شدیدتر که از دارو‌های سرکوب‌گر سیستم ایمنی استفاده می‌شود. شما هم هر سوالی درباره‌ی بیماری خود ایمنی لیکن پلان دارید، حتما در قسمت نظرات برایمان بنویسید.