شاید شما هم با شنیدن نام ویتامین دی به‌یاد خورشید بیوفتید؛ همان‌طور که برخی با شنیدن نام کلسیم، اولین چیزی که به ذهنشان می‌رسد شیر است! با اینکه ویتامین دی در خورشید خلاصه نشده‌است؛ اما تبدیل به کلیشه‌ای شده که ما را به‌یاد آن می‌اندازد. مجموعه‌ی نیتروطب در این مقاله به بررسی کمبود ویتامین دی و تاثیر آن بربدن، خوراکی‌های منبع ویتامین دی، مقدار نیاز بدن به‌آن و راه‌های مناسب تامین ویتامین دی بدن می‌پردازد.
کمبود ویتامین D چیست و چه مشکل‌هایی را به‌بار می‌آورد؟
ویتامین دی، نوعی ویتامین محلول در چربی است که نقش مهمی در جذب عنصر کلسیم دارد؛ درنتیجه، درصورت کمبود ویتامین دی، سیستم‌های مختلف بدن از جمله سیستم عضلانی و اسکلتی با اختلال مواجه خواهدشد. برای مثال، جذب کلسیم کاهش پیدا می‌کند و اختلال‌های دیگری نظیر پوکی ، نرمی و دفرمیتی (بدشکلی) استخوان را به‌دنبال خواهدداشت.
هم‌چنین کمبود ویتامین دی، باعث ضعیف‌شدن ماهیچه‌های بدن می‌شود؛ در نتیجه، نسبت به دیگران بیشتر احتمال افتادن و آسیب را دارند. هم‌چنین بیش از بقیه دچار ناراحتی‌های قلبی می‌شوند. نکته‌ی قابل توجه این است که، عارضه‌های کمبود ویتامین دی به‌صورت ناگهانی پیدا نمی‌شوند؛ بلکه بروز آن ممکن است سال‌ها طول بکشد. بنابراین، بیشتر مردم وقتی متوجه کمبود ویتامین دی بدن خود می‌شوند که کار از کار گذشته و درمان اساسی نمی‌توان برای آن‌ها در نظر گرفت.
از کجا بفهمیم که دچار کمبود ویتامین دی هستیم؟
کمبود این ویتامین به‌طور معمول نشانه‌ی خاص و آشکاری ندارد و فقط در هنگام بروز شکستگی، ضعف استخوان‌ها و افزایش سن مشخص می‌شود؛ بنابراین، آزمایش سنجش ویتامین دی در بدن از آزمایش‌هایی است که پزشک در هنگام چکاپ کامل از شما می‌خواهد. در برگه‌ی RESULT (نتیجه) ویتامین دی را به‌طور کلی با عبارت “۲۵ OH Vitamin D3” یا “Vit D3-25OH” می‌توان مشاهده کرد.
اندازه‌ی طبیعی ویتامین دی در بدن بین ۳۰ تا ۱۰۰ نانوگرم است. اگر اندازه‌ی این ویتامین بین ۱۰ تا ۳۰ نانوگرم در میلی‌لیتر باشد، سطح آن در بدن ناکافی تلقی می‌شود. در این حالت پزشک با توجه به وضعیت سلامتی فرد، مصرف مکمل را پیشنهاد خواهدکرد . بهتر است قبل از اینکه عارضه‌های کمبود این ویتامین در شما به وجود بیاید، به فکر حل این مورد باشید؛ چراکه همه‌ی ما می‌دانیم پیشگیری بهتر از درمان است.
چه کسانی بیشتر در خطر کمبود ویتامین دی هستند؟
آزمایش بررسی میزان ویتامین دی در خون جزو چکاپ‌های سلامتی است؛ به این معنا که همه، هر ۶ ماه یکبار باید این آزمایش‌ها را انجام دهند تا از سلامت خود اطمینان پیدا کنند. اما به‌طور کلی، در برخی گروه‌ها احتمال کمبود ویتامین در خون بیشتر است:
– گروهی از مردم که به دلیل شغل یا شرایط زندگی‌شان اغلب روز را در فضای سربسته سپری می‌کنند؛ مانند خانم‌های خانه‌دار یا پرستاران منزل
– کسانی که سابقه‌ی بیماری‌هایی دارند که مانع جذب صحیح و کامل ماده‌ی معدنی می‌شود؛ برای مثال، بدن کسانی که مبتلا به بیماری سلیاک هستند، در جذب ویتامین دی ضعیف عمل می‌کنند.
– بیمارانی که به‌دلیل ابتلا به استوپروزیس، استخوان‌های بسیار ضعیفی دارند.
– کسانی که استخوان‌هایشان بسیار حساس و نرم است و به سادگی افتادن در خیابان، دچار شکستگی می‌شوند.
چه خوراکی‌هایی منبع ویتامین دی می‌باشد؟
منبع خوراکی ویتامین دی بسیار متنوع است؛ اما در اینجا به‌طور خلاصه به معرفی برخی از آن‌ها می‌پردازیم:
– شیر، آب‌پرتقال و ماست که ویتامین دی به آن اضافه شده‌باشد.
– گوشت برخی از آب‌زیان مانند سالمون و ماکرل
– کنسرو تن‌ماهی
– غله‌هایی که ویتامین دی به آن اضافه شده‌باشد.
– روغن کبد ماهی کاد
علاوه‌بر این خوراکی‌ها، خورشید منبع تابشی بسیار خوبی برای ویتامین دی به‌شمار می‌رود. عامل‌های گوناگونی مانند زمان روز، موقعیت جغرافیایی، رنگ پوست، استفاده از ضدآفتاب و…تاثیرگذار است که برای داشتن یک حمام آفتاب مفید، باید رعایت شود.
ویتامین دی و خورشید:
شاید شما از آن دسته کسانی باشید که خورشید را منبع قدرتمند ویتامین دی می‌شناسند -که البته این باور غلطی نیست- اما باید درنظر داشته باشید که نور مستقیم خورشید باعث آسیب به پوست می‌شود. شایع‌ترین این آسیب‌ها آفتاب‌سوختگی، ایجاد چین‌و چروک و احتمال ابتلا به سرطان پوست است. البته امروزه با وجود انبوه کرم‌های ضدآفتاب، این مشکل تا حدودی قابل حل است؛ اما آفتاب‌گرفتن، هم‌چنان به دلیل عارضه‌هایی که ایجاد می‌کند و مهیا‌نبودن شرایط حمام آفتاب در بین بانوان ایرانی، از اهمیت کمی برخوردار است. بنابراین برای جبران کمبود ویتامین دی بدن اغلب مصرف مکمل‌ها گزینه‌ی مناسب‌تری به‌شمار می‌آیند.
بیشتر بخوانید: صفر تا ۱۰۰ پوست های گوناگون و اصول مراقبت از آن ها
چه مقدار به ویتامین دی احتیاج داریم؟
متخصصان توصیه می‌کنند بزرگسالان تا روزانه بین ۶۰۰ الی ۸۰۰ واحد بین‌المللی مصرف کنند. این مقدار به‌طور تقریبی معادل با ۱۵ الی ۲۰ میکروگرم ویتامین دی است. کسانی که این مقدار را از طریق تابش آفتاب و یا خوراکی‌های روزانه به‌دست نمی‌آورند، باید از منبع مکمل و جایگزین –مثل قرص و یا کپسول‌های مکمل- زیر نظر پزشک استفاده کنند. پزشک متخصص نیز بر اساس نیاز بدن و تاریخچه‌ی پزشکی شما دستور مصرف دارو را برایتان توضیح خواهدداد. توجه داشته‌باشید که نیاز است به‌صورت دوره‌ای آزمایش خون دهید تا میزان ویتامین دی در بدن شما کنترل شود.
چطور می‌توانیم ویتامین دی بدن خود را تامین کنیم؟
اگر به‌طور تصادفی متوجه کمبود ویتامین دی در بدن خود شده‌باشید به‌فکر تامین آن با مصرف خوراکی‌های دارای ویتامین دی افتاده‌اید. اما باید بدانید راه‌های ساده‌تر و پربازده دیگری نیز برای تامین کمبود‌های عنصرهای مهم معدنی بدن شما وجود دارد. انواع قرص، کپسول و ساشه در داروخانه‌ها عرضه می‌شود که البته برای مصرف آن باید احتیاط‌های لازم را به‌عمل آورید. استفاده از مکمل، راهی است که به‌سرعت می‌تواند میزان ویتامین دی را در بدن شما افزایش دهد؛ اما بهتر است در کنار مصرف مکمل، از خوراکی‌هایی که به‌طور طبیعی دارای ویتامین دی هستند، استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: صفر تا ۱۰۰ ویتامین D یا دی؛ یکبار برای همیشه
چگونه بفهمیم تاچه‌حد نیاز به استفاده از این مکمل‌ها را داریم؟
همان‌طور که بالاتر ذکر شد، با دادن یک آزمایش چکاپ ساده مقدار ویتامین دی موجود در خون شما ارزیابی می‌شود. بنابراین در قدم اول، باید از پزشک خود بخواهید تا برایتان آزمایش چکاپ بنویسد؛ اما راه بهتر و سریع‌تر ثبت درخواست انجام آزمایش در سایت ما از طریق این لینک است که توسط همکاران متخصص ما انجام و پیگیری می‌شود.
کلام آخر
ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی و از عنصرهای بسیار مهم و حیاتی در بدن ماست؛ چراکه جذب کلسیم، عملکرد دستگاه عضلانی و استحکام استخوان‌ها به کارکرد صحیح ویتامین دی در بدن بستگی دارد. استفاده‌ی سرخود، مکرر و بیش‌ازاندازه از ویتامین دی باعث برهم خوردن تعادل ماده‌های معدنی بدن شما می‌شود. بهترین کار، تعیین سطح ویتامین دی خون خود به‌وسیله آزمایش خون و مصرف مکمل زیر نظر پزشک است.
