فارنژیت یا التهاب گلو، تحریک و درد در بخش میانی حلق است. عفونت‌های باکتریایی و ویروسی، بیشترین نقش را در به‌وجودآمدن آن دارد. آلرژی، تروما (مانند آسیب و ضربه)، بیماری سرطان، ریفلاکس (حرکت عقب‌گرد در لوله‌ی گوارش) و بعضی از سم‌ها هم می‌توانند زمینه‌ساز این بیماری شوند. در این مقاله، عملکرد، درمان فارنژیت و نقش مراقبت‌های لازم در بیماران مبتلا برجسته شده‌است. امیدواریم با نیتروطب در بررسی این بیماری همراه باشید.
بیماری فارنژیت چگونه به وجود می آید؟
نزدیک به ۵۰ تا ۸۰ درصد از نشانه‌های بیماری التهابی گلو، ناشی از ویروس هستند. این ویروس‌ها، به‌طور عمده شامل راینوویروس، آنفولانزا، آدنوویروس، کرونا و پاراآنفولانزا می‌شوند. هم‌چنین، ویروس‌هایی دیگری هم کمتر شایع‌اند. از جمله‌ی این ویروس‌ها می‌توان تبخال، ویروس اپشتین‌بار، ویروس نقص ایمنی انسانی و ویروس کوکساکی را نام‌برد. از سایر مورد‌ها، سرماخوردگی را هم می‌توان عاملی برای این بیماری در نظر گرفت.
بیماری فارنژیت، با تورم بخش‌هایی مانند قسمت پشتی گلو، حنجره، و کناره‌های لوزه‌ها به‌جود می‌آید. پس از بیماری‌زایی به‌وسیله‌ی عامل ویروسی، باکتری‌ها می‌توانند شدت آسیب را بیشتر کنند. رایج‌ترین نوع باکتری بیماری‌زا، گروه A باکتری استرپتوکوک است که در ۵ تا ۳۶ درصد فارنژیت‌های حاد مشاهده شده‌است. گروه‌های B و C باکتری استرپتوکوک، کلامیدیا، مایکوپلاسما پنومونی، آنفولانزای هموفیلوس، کاندیدا، نایسریا از دیگر مورد‌هایی هستند که در این بیماری نقش داشته‌اند. به‌تازگی براساس پژوهش‌های صورت‌گرفته، از نقش آلرژی‌های محیطی و ماده‌های شیمیایی در بروز فارنژیت حاد یاد شده است.
در کل، می‌توان گفت که در این بیماران، باکتری و ویروس‌ها به دیواره‌ی حلق و حنجره هجوم می‌برند. به‌دنبال این تهاجم، ترشح مایع و ادم افزایش می‌یابد. به‌طور مثال، راینوویروس می‌تواند با آسیب به دیواره مجرای تنفسی و حلق، میزان ترشح مایع در بینی و احتمال بروز ادم را بالا ببرد.
براساس پژوهش‌‌ها، در میان ۱.۸ میلیون مراجعه با نشانه‌های فارنژیت، حدود ۶۹۲ هزار بیمار، در رده‌ی سنی زیر ۱۵ سال بودند. بیشتر بیماران دچار فارنژیت، در سنین کمتر از ۵ سال هستند. علاوه‌بر آن، در کشور‌هایی که آنتی‌بیوتیک‌ها بیشتر از نسخه‌ی تجویز‌شده مصرف می‌شود؛ این بیماری، شیوع بالایی دارد.
بیشتر بخوانید: مقاومت آنتی بیوتیکی، تهدیدی برای پیشرفت داروها
در هنگام معاینه بیمار مبتلا به فارنژیت ، بیمار چگونه ارزیابی می شود؟
اولین راه تشخیص، معاینه‌ی گلوی شما توسط پزشک است. پزشک در هنگام معاینه، تلاش می‌کند تا عامل به‌وجود آمدن فارنژیت را پیدا کند. یکی از این عامل‌ها، گروه باکتریایی استرپتوکوکی است.
یک راه شناسایی عامل استرپتوکوکی، امتیازبندی علامت‌ها توسط پزشک است. بنابر این امتیازبندی، درصورتی که از هرکدام نشانه‌های زیر را دارا باشید؛ یک امتیاز ثبت می‌شود. این نشانه‌ها عبارتند از:
با جمع این امتیاز‌ها، می‌توانیم تشخیص دهیم که کدام‌یک از راه‌های درمانی زیر صورت بگیرد:
- صفر و یک: نیازی به آزمایش یا آنتی‌بیوتیک نیست
- دو و سه: انجام آزمایش سریع آنتی‌ژنی یا رپید تست (Rapid antigen test)
- چهار: آزمایش نیاز نیست. درمان آنتی‌بیوتیکی صورت می‌گیرد.
این امتیازبندی برای شناسایی دلیل این بیماری، در سنین ۵ تا ۱۵ سال پرکاربرد است ولی در کودکان زیر ۳ سال قابل انجام نیست.
علاوه بر این روش ، آزمایش‌های دیگری مانند رپید تست، تست مونوسپات، کشت مخاط حلقی هم اثرگذار است. میزان گلبول‌های سفید، گاهی می‌تواند در تمایز بیماری فارنژیت باکتریایی از ویروسی موثر باشد.
بیشتر بخوانید: آمفیزم ریوی بیماری خطرناک افراد سیگاری
هم‌چنین در حالت معمول، نیازی به استفاده از عکس اشعه‌ی ایکس نیست. درصورتی که اختلال در راه هوایی صورت بگیرد، بهتر است یک عکس رادیوگرافی از گردن صورت بگیرد. گاهی ممکن است برای شناسایی آبسه در نزدیکی لوزه‌ها، از تصویر برداری سی‌تی اسکن (CT-scan) کمک گرفته‌شود.
نشانه‌های این بیماری بسیار گسترده هستند و احتمال اشتباه گرفتن با سایر بیماری‌ها دور از انتظار نیست. با این‌حال، درصورتی که از نشانه‌های خود و تشخیص وضعیت خود اطمینان پیدا نکرده‌اید؛ می‌توانید از راهنمایی‌هایی که مشاورین نیتروطب در اختیار شما قرار می‌دهند، بهره ببرید.
برای درمان بیماران مبتلا به فارنژیت از چه شیوه‌هایی استفاده می‌شود؟
دارو‌های مناسب بیماری فارنژیت
- آنتی‌بیوتیک‌ها: در مبتلایان این مریضی که به‌وسیله‌ی عامل استرپتوکوکی بیمار شده‌اند، آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز می‌شوند. این داروها، زمان بروز علامت‌ها را به ۱۶ تا ۲۴ ساعت کاهش می‌دهند و از بروز تب روماتیسمی جلوگیری می‌کنند. در بیمارانی که به‌دلیل عامل ویروسی مبتلا شده‌اند؛ آنتی‌بیوتیک‌ها کاربردی ندارند.
- پنی‌سیلین یا آموکسی‌سیلین: این دارو به‌صورت خوراکی در بیماران استرپتوکوکی مبتلا به فارنژیت کاربرد دارد.
- کورتیکواسترویید: در این دسته، دارو‌هایی مانند دگزامتازون، در کاهش شدت نشانه‌ها استفاده می‌شود.
- برای افرادی که به‌وسیله‌ی آنفولانزا، درگیر این مریضی شده‌اند؛ دارو‌های ضدویروسی توصیه می‌شود.
بیشتر بخوانید: کورتیکواسترویید استنشاقی؛ ۶ نکته در خصوص استفاده از آن
درمان خانگی و رفتاری فارنژیت
- نوشیدنی‌های مایع: نوشیدن مایع فراوان، به کاهش التهاب گلوی شما کمک می‌کند. به‌خصوص اگر نوشیدنی‌هایی گرم مانند چای با آبلیمو و عسل باشد.
- قرقره کردن: روزانه چند بار قرقره‌کردن آب‌نمک با دمای ولرم، می‌تواند اثر به‌سزایی داشته باشد.
- قرص آبنباتی مکیدنی: این قرص‌ها در کاهش سرفه‌ها موثر هستند. البته توجه کنید که مصرف این قرص‌ها نباید توسط کودکان مصرف شود؛ زیرا که ممکن است سبب خفگی و انسداد مجرای هوایی آن‌ها شود.
- استفاده از دستگاه رطوبت‌ساز: این دستگاه برای کاهش احساس درد ناشی از خشکی گلو، مفید است.
- استفاده از کاهنده‌های درد: در این زمینه، دارو‌هایی مانند استامینوفن کاربرد دارند.
چه بیماری هایی با فارنژیت افتراق داده می شوند؟
- انسداد مجرای هوایی
- رینیت آلرژیک: در اثر واکنش ازدیاد حساسیت، التهاب در بینی رخ می‌دهد.
- بیماری ریفلاکس معده‌ای حلقی
- آبسه در کناره‌ی لوزه
- دیفتری
- التهاب اپی‌گلوت
- ویروس هرپس سیمپلکس
- بیماری مونو نوکلیوز: این بیماری عفونی، به‌وسیله‌ی ویروس اپشتین بار منتقل می‌شود. بیشتر مبتلایان، در سن کودکی مبتلا می‌شوند. این بیماری، به‌طور عمده بدون علامت یا کم علامت تشخیص داده‌می‌شود.
- سرطان در سر و گردن
بیشتر بخوانید: رینیت آلرژیک؛ ۱۱ مورد از شایع‌ترین علائم و نشانه‌ها
عارضه های بیماری فارنژیت به چه شکل هستند؟
عارضه‌های نوع باکتریایی فارنژیت عبارتند از:
- اپی‌گلوتیت (التهاب اپی‌گلوت): اپی‌گلوت، غضروفی است که در ابتدای مجرای نای قرار دارد و در هنگام بلع، مانع ورود غذا به مجرای تنفسی می‌شود.
- عفونت گوش میانی (Otitis media): منجر به کاهش شنوایی می‌شود.
- التهاب استخوان ماستویید: این عارضه، درد را در بخش پشت و پایینی گوش، بروز می‌دهد.
- تحریک شدن سینوس‌ها
- تب روماتیسمی حاد
- بیماری “P.S.G.N”
- سندرم شوک سمی
بیشتر بخوانید: عفونت گوش میانی، وقتی نوزاد شما گوش خود را می کشد
مبتلایان به فارنژیت چه زمانی به نزد پزشک مراجعه کنند؟
در دو صورت، وضعیت خود را با مشاور یا پزشک خود درمیان بگذارید:
- هنگامی که احساس گلودرد شما پس از چند روز، هنوز برطرف نشده‌است.
- درصورتی که نشانه‌هایی مانند احساس تورم یا خیز در گردن، جوش به‌همراه خارش شدید و تب بالا را در خود مشاهده می‌کنید.
در این مقاله، سعی شده است تا به شناختی کامل و دقیق از بیماری فارنژیت دست‌یابید. این بیماری بسیار شایع، به‌سادگی قابل انتقال است. درصورتی که بتوانیم شناخت کافی از نشانه‌ها، عارضه‌ها و راه‌های درمان التهاب گلو داشته باشیم؛ از گسترش آن به‌خوبی می‌توانیم پیشگیری کنیم. علاوه بر این مقاله، در نیترو طب، کارشناسان و مشاوران سلامتی، آمادگی همراهی برای بهبود و ارتقای سلامتی شما را دارند.
با دنبال کردن ما در فضای مجازی ( کانال تلگرام،کانال ایتا) می توانید از آخرین تخفیف‌ها و رویداد های مهم باخبر باشید.
