آبسه دندان حفره‌ای از چرک است که می‌تواند در قسمت‌های مختلف دندان در اثر عفونت باکتریایی ایجاد شود، یک دندان آبسه شده باعث درد متوسط تا شدید می‌شود که گاهی اوقات به گوش یا گردن نیز می‌رسد. در صورت عدم درمان، دندان آبسه می‌تواند به یک بیماری جدی و تهدید کننده زندگی تبدیل شود. برای اطلاعات بیشتر در مورد انواع مختلف و نحوه تشخیص آن‌ها، مطالعه این مقاله از نیتروطب را از دست ندهید.
آبسه دندان چیست؟
آبسه، حفره یا بافتی پر از چرک است که در اطراف ریشه دندان عفونتی ایجاد می‌شود و می‌تواند تمام گروه‌های سنی را درگیر کند. این عارضه؛ در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود و در صورت درمان به موقع، مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در صورت عدم درمان، درد آن می‌تواند از فک به گردن و سایر اعضای بدن مانند سر نیز گسترش پیدا کند.
انواع آبسه دندان
آبسه دندان به ۳ دسته کلی تقسیم می‌شود، که عبارتند از:
-
آبسه پریودنتال (Periodontal Abscess)
این نوع یک آبسه روی لثه در کنار ریشه دندان است، همچنین ممکن است به بافت و استخوان اطراف نیز گسترش یابد. نوع پریودنتال با نام پاریتال نیز شناخته می‌شود.
-
آبسه پری آپیکال (Periopical Abscess)
این یک آبسه در نوک ریشه دندان است. به طوری که گاهی اوقات، چرک ناشی از عفونت دندان از نوک ریشه و از طریق استخوان به داخل لثه پخش می‌شود.
-
آبسه ژنژیوال (Gingival Abscess)
ژنژیوال یکی دیگر از انواع آبسه دندان است که بین لثه و دندان ایجاد می‌شود. این اکر به دلیل عفونت باکتریایی که در نتیجه پوسیدگی دندانی، مسواک زدن اشتباه، شکستگی دندان، گیر کردن غذا در خط لثه و یا زمانی که خون‌ریزی لثه اتفاق می‌افتد، ایجاد می‌شود.
آبسه دندان عصب کشی شده (Periapical Abscess)
بعد از عصب کشی دندان ممکن است به سبب نفوذ متریال باقی‌مانده از عصب به نوک ریشه دندان و داخل بافت دندان، شاهد تورم و آبسه باشید. در صورت بروز این مشکل، بهتر است قبل از هر گونه اقدام، سریعا به پزشک خود مراجعه کنید.
آبسه دندان عقل (wisdom Tooth Abscess)
دندان‌های عقل، آخرین مجموعه از دندان‌های آسیاب پشتی است که در بسیاری از موارد، علاوه بر اینکه عملکرد موثری نداند، بلکه می‌توانند باعث بروز مشکلات سلامت دهان و دندان شوند.
علائم آبسه دندان
علامت اصلی دندان آبسه، درد ضربان‌دار در نزدیکی دندان یا در لثه است. درد آن معمولا به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و با مرور زمان شدت درد آن بیشتر می‌شود.
علائم دیگر عبارتند از:
- بوی بد دهان
- حساسیت دندان
- التهاب لثه
- قرمزی و تورم صورت
- تب
- لثه‌های متورم و قرمز
- طعم بد در دهان شما
- تغییر رنگ یا لق شدن دندان‌ها
- دردی که به گوش، فک یا گردن شما می‌رسد.
- درد هنگام جویدن یا گاز گرفتن
- دردی که با دراز کشیدن بدتر می‌شود.
دلایل و علل ابتلا
دندان از بیرون دارای ساختار سفت و محکمی است، اما داخلی‌ترین قسمت آن (پالپ دندان)، از اعصاب، بافت هم‌بند و عروق خونی تشکیل شده است که گاهی اوقات و در اثر عوامل محتلفی می‌توان عفونی شود. به طور کلی آبسه دندان ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- ایجاد حفره عمیق در دندان یا پوسیدگی دندانی
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و کوتاهی در مسواک زدن، استفاده منظم از نخ دندان یا فلوراید
- داشتن رژیم‌های غذایی سرشار از قند
- بیماری‌ها از جمله سرطان و دیابت
- مصرف برخی داروها
- بیماری لثه که با عنوان بیماری پریودنتال نیز شناخته می‌شود
بیشتر بخوانید: آفت دهان چگونه ایجاد می‌شود و ۶ روش درمان در خانه
نکات پیشگیری
برای حفظ سلامت دندان‌ها و لثه می‌توانید با رعایت نکات زیر از بروز آبسه و مشکلاتی که سلامت دهان و دندان‌ها را تهدید می‌کند، پیشگیری کنید.
- مسواک خود را هر ۳ تا ۴ ماه یک‌بار عوض کنید.
- دندان‌های خود را حداقل دو بار در روز، هر بار به مدت ۲ دقیقه با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- هر چند وقت یک‌بار، برای معاینه و چکاپ دندان‌هایتان به دندان پزشک مراجعه کنید.
- مصرف میان وعده، بین وعده‌های غذایی خود را محدود کنید.
- اگر دندان لق یا ترک خورده دارید، در اسرع وقت به دندان پزشک مراجعه کنید.
- برای تمیز کردن نواحی بین دندان‌ها و لثه از نخ دندان استفاده کنید و نگذارید که مواد غذایی بین دندان‌هایتان باقی بماند.
- مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین را محدود کنید، چرا که شیرینی و نوشابه‌ها منجر به ایجاد حفره در دندان می‌شوند که ممکن است باعث ایجاد آبسه شوند.
بیشتر بخوانید: ترک لب| علت ایجاد + راه درمان خانگی و دارویی
درمان آبسه دندان
بسته به نوع و شدت آبسه، گزینه‌های درمانی مختلفی وجود دارد، در ادامه به چند روش از درمان این عارضه اشاره می‌کنیم.
اگر عفونت به خارج از ناحیه آبسه گسترش یافته باشد یا سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید، ممکن است دندان پزشک آنتی بیوتیک‌های خوراکی را برای کمک به رفع عفونت تجویز کند.
کشیدن دندان
اگر دندان شما بیش از حد آسیب دیده باشد، دندان پزشک شما ممکن است آن را قبل از تخلیه آبسه خارج کند. همچنین دندان پزشک شما ممکن است دندان را در صورت عدم حفظ آن بکشد و سپس آبسه را تخلیه کند.
درمان فوری با انجام جراحی
روش نهایی درمان این عارضه، مراجعه به دندان پزشک و انجام عمل جراحی است. اگر دندان پزشک عمومی قادر به انجام این جراحی نباشد، در آن صورت باید به متخصص ریشه دندان (اندودنتیست) مراجعه کرد. اما انجام این عمل نسبت به نوع آن متفاوت است. در ادامه روش انجام جراحی هر نوع از این عارضه را به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم.
- ژنژیوال: در نوع ژنژیوال یا همان آبسه لثه، با ایجاد برش بر روی لثه، آبسه دندان تخلیه می‌شود و آن را از روی بافت حذف می‌کنند.
- پری آپیکال: در این نوع بعد از حذف و برداشتن بافت آسیب دیده، دندان باید عصب کشی شود و سپس با مواد مخصوص دندان پر شود و در نهایت روکش مناسبی از مواد مقاوم روی دندان گذاشته می‌شود که باعث می‌شود دندان همچنان کارایی و عملکرد صحیح خود را داشته باشد.
- پریودنتال: در نوع پریودنتال هم کیسه آبسه برداشته می‌شود و اگر لازم باشد دندان جراجی می‌شود.
درمان‌های خانگی آبسه دندان
دهان‌شویه با آب نمک
این روش، تکنیکی آسان و مقرون به صرفه و همچنین راهکار خوبی برای تسکین موقت درد دندان شماست. به طوری که نمک یا سدیم کلرید در تماس با سلول‌ها، مایع باکتریایی موجود در آن‌ها را از بدن خارج و به پاک‌سازی آن ناحیه کمک زیادی می‌کند. برای این منظور می‌توانید ۳ بار در روز، نصف قاشق چای‌خوری نمک را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید و دهان خود را حدود ۲ دقیقه با این محلول شستشو دهید. همچنین می‌توانید این روش را به همراه جوش شیرین نیز انجام دهید.
اسانس پونه کوهی
روغن پونه کوهی خاصیت ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی بسیاری دارد که برای کاهش تورم و درد ناشی از این عارضه بسیار مفید است. برای این منظور، پونه کوهی را با روغن نارگیل مخلوط کنید تا لثه‌های شما را تحریک نکند. سپس این مخلوط را با پنبه روی ناحیه آلوده شده بمالید. حدود ۱۰ دقیقه آن را روی محل نگه دارید و سپس شستشو دهید.
کمپرس سرد
عفونت‌های باکتریایی باعث بروز تورم در محل عارضه می‌شود. قرار دادن یخ در این ناحیه، رگ‌های خونی را منقبض می‌کند و باعث کاهش تورم و درد ناشی از آن می‌شود. برای این منظور، چند بار در روز، یک کمپرس یخ را به مدت ۱۵ دقیقه روی ناحیه متورم قرار دهید.
عوارض آبسه دندان
اگر این عارضه درمان نشود ممکن است منجر به بروز عوارض جدی‌تری شود که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- از دست دادن دندان
- سلولیت؛ عفونت پوستی و بافت‌های زیر جلدی
- آبسه مغزی و مرگ بافت اطراف آبسه یا قانقاریا
- آنژین لودویگ؛ این اختلال زمانی رخ می‌دهد که سلولیت به بافت‌های زیر زبان، فک پایین و زیر پانه گسترش می‌یابد.
- استئومیلیت؛ عفونت استخوان زیرین
- سپسیس؛ باکتری ناشی از عفونت
بیشتر بخوانید: دندان قروچه چیست؟ علت، علائم و راه‌کارهای موثر درمانی آن
سخن پایانی
آبسه دندان می‌تواند از طریق استخوان حرکت کرده و در چندین نقطه از لثه شما ایجاد شود، بهتر است پیش از آنکه سایر دندان‌ها و اندام‌ها را درگیر نکرده، به پزشک مراجعه کنید تا با تشخیص نوع آبسه آن را درمان کند. همچنین بهتر است که مصرف مواد غذایی قندی و نوشیدنی‌های شیرین را محدود کنید تا احتمال بروز این عارضه را کاهش دهید.
این عارضه به خودی خود درمان نمی‌شود و برای درمان آن باید به دندان پزشک مراجعه کرد. در صورت نیاز به مشورت می‌توانید همین حالا از دکتر دندان پزشک نیتروطب به صورت آنلاین، مشاوره بگیرید.
