خشکی واژن یکی از مشکلات شایع در زنان است که می‌تواند به علت‌های مختلفی از جمله تغییرات هورمونی، عوامل روانی، داروها و عوامل دیگر رخ دهد. این مشکل می‌تواند باعث عدم راحتی، درد و اختلال در روابط جنسی و کیفیت زندگی زنان شود. در این مقاله، به بررسی علل خشکی واژن، علائم آن و روش‌های درمانی مناسب برای مدیریت این مشکل پرداخته خواهد شد.
بیماری‌های زیادی زنان و اندام جنسی آن‌ها را تهدید می‌کنند که بسیاری از این بیماری‌ها در صورت درمان نشدن به موقع، مشکلات حادی را در پی خواهند داشت، متاسفانه برخی از بانوان از کنار مشکلات و بیماری‌های زنانه خود به سادگی عبور می‌کنند و در صدد درمان آن‌ها بر نمی‌آیند؛ به همین علت بیماری‌های زنانه رایج‌ترین مشکلات در بین زنان در سنین مختلف و حتی پس از یائسگی هستند.
خشکی واژن یکی از بیماری‌های زنانه است که منجر به مشکلات بسیاری در خانم‌ها می‌شود، در این مقاله، به بررسی کلی این بیماری، از علائم تا راه‌های درمان آن می‌پردازیم، پس پیشنهاد می‌کنیم مطالعه تا انتهای این مقاله از نیتروطب را از دست ندهید.
خشکی واژن چیست؟
خشکی واژن به انگلیسی (Vaginal Atrophy)، یکی از رایج‌ترین و در عین حال آزار دهنده‌ترین بیماری‌ها در بین بانوان است که در اثر عوامل مختلفی ممکن است به وجود بیاید، برخلاف تصور برخی از مردم، این بیماری علاوه بر زنان یائسه، بانوان بالغ را نیز می‌تواند قبل از یائسه شدن درگیر کند، اما رواج آن بعد از یائسگی به مراتب بیشتر است.
در حالت عادی واژن بانوان به دلیل ترشح هورمون زنانه استروژن مرطوب است، این رطوبت فواید زیادی دارد و از ایجاد زخم مهبل در اثر خشکی بیش از حد جلوگیری می‌کند.
در مواردی ممکن است تولید این هورمون در بدن کاهش یابد و در نتیجه رطوبت واژن کم شود یا به طور کلی از بین برود؛ معمولا بعد از یائسه شدن تولید هورمون استروژن بسیار کاهش می‌یابد و همین امر خشکی واژن را در این سنین بیشتر می‌کند.
نشانه‌ها و علائم خشکی واژن (آتروفی واژن)
خانم‌هایی که به این عارضه مبتلا می‌شوند، علائم و نشانه‌های خاصی دارند، این علائم به تشخیص و شناسایی صحیح این بیماری کمک زیادی می‌کنند، از مهمترین علائم خشکی وازن عبارتند از:
- تکرر ادرار
- تنگی واژن
- التهاب واژن
- کاهش میل جنسی
- افزایش عفونت رحمی
- خارش شدید مهبل
- کاهش اعتماد به نفس جنسی
- لذت نبردن در هنگام رابطه جنسی
- احساس درد شدید در حین انجام رابطه جنسی
- ایجاد آکنه و جوش‌های پوستی
- بی‌خوابی و خستگی در زنان یائسه
- نازک شدن لبه‌های بیرونی واژن
- گر گرفتگی و تعریق شبانه در زنان یائسه
- خونریزی و ایجاد زخم در واژن بعد از اتمام رابطه جنسی
همه بانوان مبتلا به آتروفی واژن لزوما از همه علائم گفته شده یا حتی برخی از آن‌ها را ندارند، در مواردی ممکن است فردی خشکی واژن داشته باشد اما علائم خاصی را نشان ندهد یا تنها یک تا دو علائم آن را داشته باشد؛ با این حال، در مجموع بیشتر افراد مبتلا به این عارضه، از بیشتر علائمی که در بالاتر گفته شد رنج می‌برند.
عوامل تشدید کننده خشکی واژن عبارتند از:
عوارض جانبی داروهای آلرژی و سرماخوردگی، آنتی هیستامین‌ها، داروهای ضد افسردگی و داروهای آسم (بدون صحبت با متخصص در مورد راه‌های کاهش عوارض جانبی، مصرف هیچ دارویی را قطع نکنید.)
- سندروم شوگرن، یک اختلال خود ایمنی که ممکن است باعث التهاب غدد بزاقی و ترشح در دیواره‌های واژن شود.
- سیگار کشیدن
- نوشیدن الکل
- دوش واژینال بیش از حد
- برداشتن بار سنگین و فشار بر بروی اندام تناسلی
- حساسیت به برخی محصولات بهداشتی مانند ژل، شستشو دهنده واژن، پارچه یا دستمال توالت برای خشک کردن ناحیه مورد نظر
درمان خشکی واژن
چندین گزینه درمانی برای زنان مبتلا به خشکی واژن وجود دارد، برخی از آن‌ها راحت‌تر هستند، مانند تجویز و استفاده از مرطوب کننده‌ها یا روان کننده‌های بدون نسخه برای واژن که عموما در دسترس هستند، برخی دیگر نیاز به نسخه دارند، از جمله کرم استروژن واژینال، قرص، کپسول یا حلقه؛ این نوع روش‌های درمان معمولا به طور موقت و در شرایطی که خشکی خفیف باشد موثر است، علائم این بیماری با قطع درمان ممکن است برگردند، مگر اینکه تخمدان‌های شما دوباره شروع به تولید استروژن بیش‌تری کنند.
بیشتر بخوانید: آنچه که باید از التهاب مجرای ادرار یا اورتریت بدانیم: علل، تشخیص و درمان
روان کننده‌ها و مرطوب کننده‌های واژن
این نوع داروها را می‌توان بدون نسخه در اکثر داروخانه‌ها خریداری کرد، روان کننده‌ها و مرطوب کننده‌های واژن حاوی هیچ هومونی نیستند و عملا هیچ عوارض و عارضه جانبی سیستمیک در سطح بدن ندارند.
روان کننده‌های طبیعی (Natural Lubricants)
روان کننده‌هایی مانند روغن زیتون، آووکادو، نارگیل یا روغن بادام زمینی محصولاتی هستند که در دسترس عموم هستند و ممکن است به عنوان روان کننده برای رابطه جنسی نیز استفاده شوند، با این حال، مهم است بدانید که روان کننده‌های مبتنی بر روغن، روغن‌های طبیعی برای استفاده با کاندوم یا دیافراگم لاتکس توصیه نمی‌شوند، زیرا می‌توانند به لاتکس آسیب برسانند. اگر از کاندوم یا دیافراگم استفاده می‌کنید، روان کننده‌های مبتنی بر آب یا سیلیکون انتخاب بهتری هستند، مرطوب کننده‌های واژن طوری تهیه شدند که به بافت‌های واژن اجازه می‌دهند رطوبت را به طور موثری حفظ کنند.
دقت داشته باشید که لوسیون‌های دست و بدن و مرطوب کننده‌هایی از این قبیل نباید برای از بین بردن خشکی واژن استفاده شوند، زیرا می‌توانند برای بافت‌های واژن تحریک شوند و منجر به بروز عوارض جانبی احتمالی شوند.
بیشتر بخوانید: سرطان رحم؛ فاکتورهای مؤثر در ابتلا و راهکارهای پیشگیری
استروژن درمانی واژن
استروژن (Vaginal estrogen therapy) موضعی با دوز پایین یک درمان موثر و ایمن است که با نسخه پزشک قابل دسترسی است، بهبود معمولا در عرض چند هفته رخ می‌دهد؛ اگرچه تسکین کامل ممکن است چندین ماه طول بکشد.
استروژن موضعی مستقیما به واژن شما اعمال می‌شود:
- بازیابی سطح PH سالم
- افزایش ترشحات واژن
- افزایش ضخامت و خاصیت ارتجاعی بافت واژن
- از بین بردن خشکی واژن و ناراحتی ناشی از فعالیت جنسی
محصولات استروژن واژینال
با دوز پایین به صورت کرم‌های واژینال (دو یا سه شب در هفته استفاده می‌شود)، یک قرص استرادیول واژینال (دو بار در هفته) و یک حلقه واژینال استرادیول (هر سه ماه یک‌بار تغییر می‌کند) در دسترس هستند، بسته به شرایط خود می‌توانید هر یک از محصولات که برای شما مناسب و موثرتر هستند را تهیه و استفاده کنید.
حلقه (استرینگ): شما یا پزشک شما این حلقه نرم و منعطف را وارد واژن می‌کنید، جایی که جریان ثابتی از استروژن را مستقیما به بافت‌ها آزاد می‌کند؛ این حلقه هر ۳ ماه یک‌بار تعویض می‌شود.
قرص (واژیفم): شما از اپلیکاتور یک‌بار مصرف برای قرار دادن یک قرص در روز یک‌بار در دو هفته اول درمان در واژن خود استفاده می‌کنید، سپس آن را دوبار در هفته انجام دهید تا زمانی که دیگر به آن نیاز نداشته باشید.
بیشتر بخوانید: واژینوز باکتریایی یا BV؛ صفر تا ۱۰۰عفونت واژن
درمان خانگی
خشکی واژن معمولا به دلیل از دست دادن استروژن، مصرف دارو یا سایر شرایط سلامتی ایجاد می‌شود، طبق مطالعات انجام شده، کرم وحشی و کوهوش سیاه می‌تواند خشکی را تسکین دهد، همچنین شواهدی وجود دارد مبنی بر این که کودزو و سویا ممکن است کمک کننده باشند، اما تحقیقات بیش‌تری برای دانستن آن لازم است.
برخی از تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به مبارزه با خشکی و ناراحتی واژن کمک کند.
- استفاده از برخی محصولات بهداشتی را محدود کنید.
بسیاری از محصولات بدن و محصولات بهداشتی شخصی حاوی عطرها و رنگ‌هایی هستند که می‌توانند بافت واژن را تحریک یا خشم کنند، واژن حاوی تعادل ظریفی از باکتری‌های خوب است و خود تمیز شونده است، نیازی به دوش و استفاده از صابون‌های معطر در اطراف ناحیه حساس واژن نیست.
- رابطه جنسی منظم داشته باشید.
فعالیت جنسی منظم، چه به تنهایی یا با شریک زندگی، می‌تواند به کنترل خشکی واژن کمک کند، جریان خون به بافت‌های واژن در هنگام برانگیختگی افزایش پیدا می‌ند و این به تحریک تولید رطوبت کمک بسیاری می‌کند.
- مکمل‌های فیتواستروژن
فیتواستروژن‌ها ترکیباتی هستند که مشابه استروژن در بدن عمل می‌کنند، آن‌ها در غذاهای گیاهی از جمله سویا، آجیل و دانه‌ها وجود دارند، یک بررسی منبع موثق اظهار می‌کند که مصرف فیتواستروژن‌ها ممکن است خشکی واژن و گر گرفتگی را تا حدودی در طول یائسگی بهبود بخشد.
بیشتر بخوانید: ترشحات واژن؛ هر آنچه باید بدانیم و ۸ علت ترشح واژن
خشکی واژن مشکلی پرتکرار در زنان است که می‌تواند به طور قابل توجه‌ای بر کیفیت زندگی و رضایت جنسی زنان تأثیر بگذارد. در این مقاله، علل خشکی واژن، علائم آن و روش‌های درمانی مختلف برای مدیریت این مشکل بررسی شدند.
از جمله علل خشکی واژن می‌توان به تغییرات هورمونی، عوامل روانی، داروها و عوامل فیزیکی اشاره کرد. علائم خشکی واژن شامل خشکی، خارش، درد و عدم راحتی در هنگام رابطه جنسی و التهابات مهبلی است.
برای درمان خشکی واژن، ابتدا تغییرات در سبک زندگی مثل استفاده از لوازم بهداشتی مناسب و تغذیه صحیح توصیه می‌شود. در صورت لزوم، درمان هورمونی با استفاده از کرم‌ها، قرص‌ها و ژل‌های هورمونی می‌تواند مؤثر باشد. همچنین، درمان موضعی با استفاده از کرم‌ها و مرطوب‌کننده‌های واژنی، درمان با داروها و استفاده از روش‌های جدید مانند لیزر و روش‌های نوری نیز انتخاب‌های دیگری هستند.
مهمترین نکته در درمان خشکی واژن، مشاوره با پزشک متخصص است. پزشک می‌تواند علت اصلی خشکی واژن را تشخیص داده و راهنمایی‌های دقیق و مناسبی را برای درمان ارائه کند.
با توجه به پیشرفت‌های پزشکی، بسیاری از زنان می‌توانند با استفاده از روش‌های مختلف درمانی، بهبود قابل توجهی در خشکی واژن خود را تجربه کنند و به راحتی از زندگی جنسی سالم و رضایت‌بخش لذت ببرند.
