التهاب لوزه (Tonsillitis) یک وضعیت التهابی است که در لوزهها اتفاق می‌افتد. لوزهها دو توده بافتی است که در عقب حلق قرار دارند و وظیفه محافظت از سیستم تنفسی در برابر عفونت‌ها و میکروب‌ها را دارند. لوزهها غدد لنفاوی می‌باشند که در دو طرف گلو قرار گرفته اند. وظیفه این غدد جلوگیری از عفونت می‌باشد. عفونت خود لوزهها التهاب لوزه نام دارد.
لازم به ذکر است که در کودکان التهاب و ورم لوزه به وفور دیده میشود اما ممکن است این مشکل در هر سنی رخ دهد. شیوع التهاب لوزه در کودکان در دوره پیش دبستانی و اوایل نوجوانی بسیار زیاد می‌باشد و علائم آن بیشتر شامل ملتهب شدن، گلودرد و باد کردن لوزهها و تب است.
این بیماری مسری بوده و توسط انواع مختلفی از باکتری و ویروس، مانند باکتری استرپتوکوک که ایجادکننده‌ی استرپتوکوکی یا گلودرد چرکی است، ایجاد میشود. در صورت عدم درمان، التهاب لوزه‌ی می‌تواند باعث ایجاد عوارض جدی شود. بهتر است بدانید که تشخیص التهاب لوزه آسان بوده و معمولا علائم آن در عرض ۷ تا ۱۰ روز از بین می‌رود.
اگر می‌خواهید بیشتر با این بیماری آشنا شوید توصیه می‌کنیم تا آخر این مقاله ما را همراهی کنید چراکه ما در این مقاله قصد داریم شما را به صورت کامل با التهاب لوزه آشنا کنیم.
التهاب لوزه چیست؟
می‌توان به طور خلاصه التهاب لوزهها را به عنوان تونسیلیت تعریف کرد. این یک بیماری رایج دوران کودکی می‌باشد که سالانه میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. اما در جوانان و بزرگسالان هم دیده میشود. همانطور که گفته شد لوزهها مجموعه‌ای از بافت لنفاوی در پشت گلو می‌باشند که بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند.
با توجه به این که این لوزهها در ورودی و در دو طرف گلو قرار دارند، قطعا در برابر عوامل بیماری زای خارجی اولین خط دفاعی بدن هستند. اگرچه ورم لوزه یک وضعیت ناخوشایند و ناراحت کننده است، اما این وضعیت می‌تواند به ندرت نشان دهنده یک مشکل جدی سلامتی نیز باشد. تشخیص این التهاب با معاینه گلو به راحتی قابل تشخیص است. اکثر بیماران در عرض چند روز با یا بدون دارو بهبود پیدا می‌کنند و بیشتر علائم مربوط به این التهاب طی هفت تا ۱۰ روز برطرف می‌شوند.
علت التهاب لوزه چیست؟
از اصلی‌ترین دلایل ایجاد این التهاب، می‌توان به عفونت‌های باکتریال و ویروسی و التهاب اشاره کرد. لازم به ذکر است که این التهاب ویروسی از موارد شایع‌تری می‌باشد که در بیشتر افراد مشاهده میشود. همچنین احتمال اینکه به سرعت در بین جمعیت پخش شود وجود دارد. به طور کلی علت‌های باکتریال و ویروسی ایجاد التهاب لوزهها شامل موارد زیر هستند:
- راینوویروس
این ویروس‌ها سبب ایجاد سرماخوردگی می‌شوند و شایع‌ترین دلایل ایجاد عفونت و التهاب لوزه هستند.
ویروسی که باعث ایجاد آنفولانزا میشود. این ویروس نیز از دلایل شایع ایجاد این التهاب است و در افراد بسیار دیده میشود.
- پارا
ویروس پارا آنفولانزا که موجب التهاب گلو میشود نیز می‌تواند یکی دیگر از دلایل اصلی ایجاد التهاب لوزه باشد.
- انتروویروس
این ویروس بیماری دست، پا و دهان را ایجاد می‌کند.
- آدنوویروس
علت شایع ایجاد اسهال می‌باشد.
- روبلا
ویروس روبلا که ایجاد سرخجه می‌کند.
- استرپتوکوک
باکتری استرپتوکوک که ایجاد التهاب لوزه و عفونت باکتریال می‌کند.
بیشتر بخوانید: سرخک در کودکان یک بیماری پوستی با ۲ جمعیت خطر
علائم التهاب لوزه
علائم احتمالی این التهاب شامل موارد زیر می‌باشد:
- مشکل یا درد در هنگام بلع
- گلودرد شدید
- بوی بد دهان
- صدای خراشیده
- لرز
- تب
- دل‌درد
- گوش‌درد
- سفتی گردن
- سردرد
- لوزه‌های قرمز و متورم
- حساس بودن فک و گردن به سبب ورم گره‌های لنفی
- لکه‌های زرد یا سفید روی لوزهها
بیشتر بخوانید: نوروویروس ها: ویروسی که نمی توان آن را دید، اما می توان آن را چشید
انواع التهاب لوزه
انواع مختلفی از این التهاب وجود دارد که با زمان بهبودی و علائم مشخص میشود. همچنین تشخیص نوع لوزه به تصمیم گیری در مورد نحوه درمان این بیماری کمک می‌کند. انواع التهاب لوزه به شرح زیر می‌باشد:
- التهاب لوزه حاد
در التهاب لوزه حاد، علائم آن به مدت ۱۰ روز یا کمتر در فرد باقی می‌مانند. معمولا این علائم پر سر و صدا بوده و باعث آزار فرد می‌شوند. التهاب حاد لوزه ناگهانی و سریع ایجاد میشود و پس از مدت کوتاهی برطرف میشود. معمولا در صورت چرکی بودن التهاب لوزه، دارودرمانی برای فرد انجام میشود و آنتی‌بیوتیک تراپی برای او در نظر گرفته میشود.
- التهاب لوزه مزمن
التهاب مزمن لوزهها یکی از انواع این التهاب می‌باشد که برای مدت طولانی در فرد باقی می‌ماند و در مدت ۱۰ روز یا حتی کمتر نیز برطرف نمی‌شود. معمولا التهاب مزمن لوزه با علائم خفیف‌تری نسبت به التهاب حاد لوزه خود را نشان می‌دهد اما به خوبی التهاب حاد به درمان پاسخ نمی‌دهد.
- التهاب لوزه عود کننده
التهاب لوزه‌ای که به دفعات زیاد در فرد تکرار شود و در یک سال چندین بار این مشکل مشاهده شود، التهاب لوزه تکرار شونده یا التهاب لوزه عود کننده نامیده میشود. شما باید برای درمان این مشکل به یک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید و به دنبال درمان جدی تری باشید.
التهاب لوزه چگونه تشخیص داده میشود؟
برای تشخیص این التهاب، پزشک بعد از شنیدن شکایات بیمار معاینه فیزیکی را انجام می‌دهد. او در حین معاینه برای مشاهده گلو، گوش و بینی بیمار از یک ابزار روشن استفاده می‌کند. پزشک بثورات بیماری معروف به مخملک را که با برخی از موارد عفونت گلودرد استرپتوکوکی مرتبط می‌باشد، بررسی می‌کند. سپس گردن و چانه کودک را به صورت دستی برای یافتن غدد لنفاوی متورم بررسی می‌‌نماید.
با کمک گوشی پزشکی به صداهای تنفسی گوش می‌دهد. در نهایت معاینه شکم را انجام می‌دهند تا ببینند طحال بزرگ تر شده است یا خیر. معاینه طحال به منظور تشخیص مونونوکلئوز عفونی که همراه با التهاب لوزهها در طحال بزرگ میشود، مهم است. سپس با مالش یک سواب استریل بر پشت گلوی فرد، نمونه‌ای از ترشح گرفته میشود. این نمونه از نظر وجود باکتری استرپتوکوک در آزمایشگاه یا کلینیک بررسی میشود.
آزمایش شمارش کامل خون هم می‌تواند برای تشخیص با گرفتن نمونه خون از بیمار انجام شود. نتیجه این آزمایش تعداد انواع گوناگون سلول‌های خونی را نشان می‌دهد. تعداد سلول‌های افزایش یافته می‌تواند به پیش بینی ویروسی یا باکتری بودن عفونت کمک کند.
آیا التهاب لوزه واگیردار است؟
در حالت عادی التهاب لوزه بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از ظهور هر گونه علائمی قابل انتقال می‌باشد. همچنین تا زمان رفع نشدن بیماری و در حین بروز هنوز قابلیت واگیردار بودن دارد. اگر به دلیل ابتلا به عفونت باکتریایی لوزه، آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنید، واگیردار بودن التهاب لوزه طی ۲۴ ساعت متوقف میشود. این بیماری از طریق تنفس در محیطی که شخص مبتلا عطسه یا سرفه کرده باشد نیز قابل انتقال است. همچنین با برخورد دست به جسمی کثیف و آلوده و تماس دست با بینی و دهان نیز می‌تواند منتقل شود.
عوارض التهاب لوزه
معمولا عوارض این التهاب فقط در صورتی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها باعث عفونت شده باشند. به طور کلی عوارض آن عبارتند از:
- عفونت گوش میانی
- تجمع چرک در اطراف لوزه (آبسه صفاقی)
- سلولیت لوزهها یا عفونتی که گسترش می‌یابد و عمیقاً به بافت‌های مجاور نفوذ می‌کند.
- مشکلات تنفسی که هنگام خواب متوقف میشود و شروع میشود.
بیشتر بخوانید: آبسه دندان | علل ابتلا، علائم و درمان فوری آن
درمان التهاب لوزه
درمان این التهاب تا حدی به علت بیماری بستگی دارد. افراد می‌توانند با استفاده از روش‌های درمانی زیر مشکل خود را برطرف نمایند. از جمله این درمان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- دارو
اگر آزمایشات بتوانند باکتری را پیدا کنند، آنتی بیوتیک تجویز خواهد شد. ممکن است پزشک متخصص این داروها را برای فرد به صورت یک بار تزریق یا به صورت قرص تجویز کند. اما مصرف کامل تمام داروها مهم می‌باشد.
- درمان خانگی
نوشیدن مایعات گرم یا خیلی سرد
استراحت زیاد
استفاده از دستگاه بخور برای مرطوب کردن هوای اتاق
مصرف غذاهای صاف همچون ژلاتین‌های طعم دار، بستنی و سس سیب
برای کاهش درد گلو، مصرف مسکن‌های بدون نسخه همچون استامینوفن یا ایبوپروفن
غرغره کردن آب نمک
- جراحی
لوزهها بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن می‌باشند، بنابراین پزشک سعی می‌کند تا در حفظ آن‌ها به فرد کمک کند. اما اگر التهاب لوزهها از بین نرود و مدام عود کند یا اگر لوزه‌های متورم مصرف غذا یا تنفس را برای فرد سخت کنند، ممکن است لازم باشد تا پزشک لوزهها را با عمل جراحی بیرون بیاورد.
در سال‌های اخیر برداشتن لوزه یک درمان بسیار رایج بود. اما در حال حاضر، متخصصین آن را تنها در صورتی برای فرد توصیه می‌کنند که التهاب لوزهها دوباره عود کند. به این معنی که فرد بیش از چهار یا پنج بار در دو سال گذشته، بیش از هفت بار در یک سال، یا بیش از سه بار در سه سال گذشته دچار التهاب لوزه شده باشد.
- مصرف آنتی بیوتیک
آنتی بیوتیک‌های متفاوتی برای التهاب لوزه وجود دارد که از قویترین آن‌ها می‌توان به قرص آموکسی سیلین و آزیترومایسین اشاره کرد. اما معمولا پزشک‌ها برای درمان اولیه قرص آزیترومایسین و در صوت نتیجه نگرفتن از آن اموکسی کلاو را برای التهاب لوزه تجویز می‌کنند. به طور کلی قویترین آنتی بیوتیک برای التهاب لوزه همان آموکسی کلاو و آزیترومایسن می‌باشد که بر اساس تشخیص پزشک تجویز میشود.
چگونه می‌توان از التهاب لوزه پیشگیری کرد؟
شما می‌توانید برای کاهش ریسک ابتلا به بیماری التهاب لوزه راهکارهای زیر را به کار بگیرید:
- اگر خودتان نشانه‌هایی از بیماری داشتید در قرنطینه بمانید.
- اگر علائم بیماری را در شخصی مشاهده کردید از او فاصله بگیرید.
- بهداشت خود و کودکتان را رعایت کنید.
- مرتب دست‌های خود را شستشو دهید.
- اگر مبتلا شدید تا ۱۰ روز از ماسک استفاده کنید.
- اگر با افراد مبتلا ارتباط فیزیکی داشتید حتما دست‌ها را ضدعفونی کنید.
جمع بندی
لوزهها به عنوان غدد لنفاوی در دو طرف گلو بوده و در جلوگیری از عفونت نقش دارند. التهاب لوزه یا تونسیلیت می‌تواند ناشی از عفونت باکتریال و ویروسی مانند استرپتوکوک و… باشد. علائم این بیماری شامل درد موقع بلع، تب و ورم لوزهها است. انواع التهاب لوزه شامل حاد، مزمن و عود کننده می‌باشند که تشخیص نوع بیماری برای درمان آن از اهمیت زیادی برخوردار است. شما می‌توانید با مراجعه به پزشک و راه‌های ذکر شده در این مقاله به درمان بیماری خود بپردازید.
